علي قاسمعلي

در هفته‌ها و ماه‌هاي اخير، دشت‌هاي شمالي استان گلستان که به ترکمن صحرا معروف است؛  به مرکز توجه متوليان حوزه انرژي تبديل شده است. به استناد آمار نهادهاي مرتبط با اقليم شناسي، استان گلستان به ويژه مناطق شمالي آن( ترکمن صحرا ) از حدود 300 روز آفتابي برخوردار است؛ اين ويژگي در کنار وجود ده‌ها هزار هکتار اراضي لم يزرع و شور (غير قابل کشت)، اين خطه را به مستعدترين منطقه، براي راه‌اندازي مزارع پنل‌هاي خورشيدي تبديل کرده است.  زمين‌هايي که شايد بذر هيچ گياهي در آن سبز نشود؛ ميزبان پنل‌هاي خورشيدي مي‌شوند تا آينده کشور و گلستان، سبزتر از امروز باشد.  بر اساس برنامه‌ريزي‌هاي صورت گرفته اراضي غير قابل کشت در محدوده روستاي قره قاشلي شهرستان بندرترکمن و همچنين روستاي سقر قرتپه شهرستان گميشان تا چند ماه آينده ميزبان دو مزرعه بزرگ خورشيدي خواهند بود و آرام آرام ترکمن صحراي گلستان به قطب توليد انرژي پاک تبديل خواهد شد.  کاهش گازهاي گلخانه‌اي، تامين استقلال انرژي، بي‌نيازي به سوخت‌هاي فسيلي، حفظ محيط زيست در کنار حل چالش ناترازي انرژي از جمله ثمرات توسعه اين صنعت قلمداد مي‌شود.  بنا به اظهارات مسئولان حوزه انرژي در استان گلستان، نيروگاه آذرخش علي آباد کتول حدود 1000 مگاوات برق توليد مي‌کند؛ اما مصرف برق گلستان حدود 1600 مگاوات است که الباقي انرژي از شبکه توزيع انتقال برق سراسري کشور تامين مي‌شود؛ هرچند قرار است با بهره‌گيري از سيکل ترکيبي نيروگاه علي آباد کتول 500 مگاوات به برق گلستان افزوده شود اما تا نقد شدن اين نسيه راه درازي در پيش است.

در کنار همه محاسن ذکر شده در خصوص راه‌اندازي نيروگاه برق نبايد از درآمدزايي اين صنعت براي بهره‌برداران غافل شد؛ خريد تضميني برق توليدي توسط شرکت توانير سبب شده تا نهادهاي حمايتي مانند کميته امداد و بهزيستي هم وارد گود شوند و با پيش بيني تسهيلات کم بهره، مسير را براي گسترش اين صنعت سبز هموارتر کنند.

 در اين رويه، مددجويان تحت پوشش برق توليدي توسط پنل هاي خورشيدي را به توانير فروخته و از عايدي آن ارتزاق مي کنند. شايد در سال‌ها و البته دهه‌هاي گذشته به توسعه انرژي تجديدپذير و پاک اهميت زيادي داده نشده است؛ اما اتفاقات ماه‌هاي اخير در ترکمن صحراي گلستان چشم انداز روشني فراروي صنعت برق در اين خطه ترسيم کرده است.

به زعم صاحب‌نظران استمرار اين رويه و حمايت از آن مي‌تواند بخشي از ناترازي انرژي را برطرف کرده و آينده سبزتر و پايدار را براي استان گلستان رقم بزند.

 چشم انداز 500 مگاواتي برق از انرژي خورشيد

سيد احمد موسوي، مديرعامل شرکت توزيع برق گلستان در جلسه توسعه انرژي تجديدپذير و تامين انرژي پايدار در گلستان اظهارکرد: شمال استان گلستان در محدوده ترکمن صحرا به لحاظ شرايط آب و هوايي و ميزان نور خورشيد شرايط بسيار مطلوبي براي احداث نيروگاه خورشيدي دارد و در تلاش هستيم تا با جانمايي زمين در اين منطقه، مزارع خورشيدي را توسعه دهيم. وي تصريح کرد: با همکاري استانداري گلستان، از سرمايه‌گذاران احداث نيروگاه خورشيدي حمايت مي‌شود و پروسه اداري آن تسهيل خواهد شد. وي گفت: دورنماي تعريف شده توسط وزارت نيرو براي اين استان توليد 500 مگاوات برق از انرژي خورشيد است که بايد مقدمات آن توسط شرکت برق منطقه‌اي گلستان - مازندران با مشارکت بخش خصوصي و مردم فراهم شود. مديرعامل شرکت توزيع برق گلستان افزود: در حال حاضر 446 پنل خورشيدي هر يک با ظرفيت توليد پنج کيلووات در گلستان نصب شده و 223 مورد ديگر هم در مرحله کارگذاري قرار دارد ضمن اينکه چند پروانه سرمايه‌گذاري نيز براي ساخت نيروگاه برق خورشيدي به گنجايش پنج و 10 مگاواتي در استان داده شده است. وي اضافه کرد: حرکت به سمت استفاده از انرژي‌هاي تجديدپذير از جمله خورشيد در توليد برق از راهبردهاي دولت و وزارت نيرو است که تلاش داريم زمينه تحقق اين راهبرد را با استفاده از گنجايش بخش خصوصي و مردم در گلستان فراهم کنيم. موسوي ادامه داد: شرکت توانير برق توليدي مشترکان خانگي و سرمايه گذاران را به صورت تضميني خريداري مي‌کند.

 اختصاص وام ويژه ‌از سوي دولت براي پنل خورشيدي

وي ادامه داد: دولت مي‌تواند وام ويژه‌ با بازپرداخت بلندمدت در اختيار مشترکان خانگي و يا سرمايه‌گذاران احداث نيروگاه‌هاي خورشيدي قرار دهد زيرا هزينه خريد تجهيزات و نصب آن بالا و براي توليد هر مگاوات برق، چند ده ميليارد ريال است. موسوي همچنين به توسعه مزارع خورشيدي در بخش کشاورزي، اشاره کرد و گفت: در اين طرح که با هدف کاهش مصرف برق در بخش کشاورزي و همچنين افزايش درآمد کشاورزان طراحي شده، به کشاورزان اين امکان را مي‌دهد تا با نصب نيروگاه‌هاي خورشيدي کوچک در مزارع خود، برق مورد نيازشان را تأمين کنند و مازاد برق توليدي را با قيمتي تضميني به شرکت توزيع نيروي برق بفروشند. موسوي با اشاره به مشکلات کشاورزان در شرايط کم‌آبي و لزوم مديريت مصرف برق در چاه‌هاي کشاورزي، گفت: ما در شرکت توزيع نيروي برق گلستان، همواره در تلاشيم تا از کشاورزان حمايت کنيم و شرايط را براي آنها آسان‌تر کنيم. وي بيان کرد: طرح جديد به کشاورزان اين امکان را مي‌دهد تا با سرمايه‌گذاري در نيروگاه‌هاي خورشيدي کوچک، علاوه بر تأمين برق مورد نياز خود، از طريق فروش مازاد برق توليدي، به درآمد جديدي نيز دست يابند. مديرعامل شرکت توزيع نيروي برق گلستان افزود: وزارت نيرو، قيمت خريد برق توليدي از نيروگاه‌هاي خورشيدي کوچک کشاورزان را به مدت 20 سال و با توجه به نرخ تورم، تضمين مي‌کند. اين طرح همچنين به کاهش مصرف برق در بخش کشاورزي و حفظ محيط زيست کمک خواهد کرد. موسوي از کشاورزان استان دعوت کرد تا با مراجعه به شرکت توزيع نيروي برق استان گلستان، اطلاعات بيشتري در مورد اين طرح کسب کنند و از مزاياي آن بهره‌مند شوند.

بهره‌مندي 240 خانوار گميشاني از عايدي پنل خورشيدي

اميد سقلي، فرماندار شهرستان گميشان در شمال استان گلستان به خبرنگار دانشجو گفت: نيروگاه خورشيدي 1.2 مگاواتي در زمين اهدايي به مساحت 2 هکتار با تخصيص اعتبار 360 ميليارد ريال از محل تسهيلات کميته امداد حضرت امام (ره) به منظور توانمندسازي مالي مددجويان تحت پوشش آن نهاد احداث مي‌شود. وي افزود: با احداث اين نيروگاه ضمن کمک به رفع ناترازي توليد برق و ضعف ولتاژ در منطقه، در جهت استفاده حداکثري از ظرفيت انرژي خورشيدي و کاهش استفاده از سوخت‌هاي فسيلي و استفاده از انرژي‌هاي پاک اجرا خواهد شد. سقلي بيان کرد: در اين طرح 240 خانواده از مددجويان کميته امداد از درآمد‌هاي مالي کسب شده از محل فروش انرژي برق توليدي توسط اين نيروگاه منتفع خواهند شد. وي  ادامه داد: عمليات اجرايي دومين مزرعه خورشيدي استان در روزهاي آينده در مجاورت شهرستان در محدوده قره قاشلي ترکمن آغاز خواهد شد.

 1000 پنل وارد مدار توليد مي‌شوند

مديرکل کميته امداد امام خميني (ره) گلستان هم به خبرنگاران گفت: فعاليت در بخش توليد انرژي خورشيدي به‌عنوان يکي از فرصت‌هاي جذاب و در دسترس براي درآمدزايي به دليل نياز به هزينه اوليه زياد، دشوار است که بانک‌ها مي‌توانند با آسان گرفتن پرداخت وام، انجام اين کار را براي مددجويان اين نهاد و دهک‌هاي کم درآمد يک تا پنج جامعه آسان کنند.

عيسي بابايي افزود: بانک‌هاي استان به جاي ضامن اداري، خريد تضمين برق توليدي توسط شرکت برق را به عنوان پشتوانه تضمين بازگشت وام قرار دهند.  وي در خصوص وام راه‌اندازي پنل خورشيدي در کميته امداد، گفت: اين نهاد يک ميليارد و 500 ميليون ريال وام ارزان قيمت را به مددجويان و خانوارهاي کم درآمد دهک يک تا پنج براي راه اندازي پنل خورشيدي در نظر گرفته است. مديرکل کميته امداد گلستان گفت: امسال اين اداره کل تعهد راه اندازي 350 پنل خورشيدي و توليد انرژي خورشيدي را در استان دارد که با برنامه‌ريزي صورت گرفته، برآورد مي‌شود که حداقل هزار پنل خورشيدي وارد چرخه توليد برق شود. وي يادآور شد: راه‌اندازي نيروگاه‌هاي خورشيدي در منازل مددجويان و پشت‌بام خانه‌ها در قالب نيروگاه پنج کيلوواتي و توليد برق خورشيدي يا در زمين‌هاي واگذار شده از سوي خيرين، زمين‌هاي متعلق به روستاها، منابع طبيعي و آبخيزداري و ساير دستگاه‌هاي اجرايي به صورت تجميعي و در قالب مزرعه خورشيدي اجرا مي‌شود. وي گفت: هر کيلو وات برق توليدي از مددجويان با قيمت 35 هزار ريال توسط شرکت برق خريده مي‌شود.

 مزارع خورشيدي چالش ناترازي را

برطرف مي‌کند

علي‌اصغر طهماسبي، استاندار گلستان هم در جمع تجار و فعالان اقتصادي اين استان اظهار کرد: سرمايه‌گذاران حوزه انرژي بايد به سرعت تعيين تکليف شوند و مکان سرمايه‌گذاري براي آنها تعيين شود. استاندار گلستان با تاکيد بر اينکه بسياري از سرمايه‌گذاران از مسوولان توقع تسهيلات ندارند، خواستار رفع بروکراسي اداري و جلوگيري از معطلي سرمايه‌گذاران شد. وي کمبود برق را يکي از معضلات توسعه اقتصادي و توليدي در اين استان اعلام کرد و گفت: فقر زيرساخت‌ها يکي از چالش‌هاي گلستان است که بايد با توسعه نيروگاه‌هاي خورشيدي و حمايت سرمايه‌گذاران اين حوزه براي حل مشکلات گلستان در اين بخش گام برداريم. به گفته طهماسبي؛ توسعه نيروگاه‌هاي خورشيدي مي‌تواند ميزان مصرف برق در بخش‌هاي مختلف خانگي، صنعتي و توليدي را تضمين کند. پايان سخن آنکه، براساس ديدگاه کارشناسان، تنها راه براي تامين پايدار انرژي به ويژه برق حرکت به سوي ايجاد نيروگاه‌هاي تجديدپذير مانند مزارع خورشيدي است. اينک که، به لطف الهي استان گلستان از ويژگي‌هاي طبيعي و جغرافيايي لازم براي توسعه اين صنعت برخوردار است؛ اميد است تا با گسترش روزافزون مزارع خورشيدي در اين استان به ويژه در مناطق شمالي و ترکمن صحرا موضوع ناترازي انرژي در سال‌هاي آينده کاملاً برطرف شود.  مضافا اينکه گسترش اين مزارع خورشيدي مي‌تواند موجب بهبود سطح معيشت و ارتقاي درآمد اهالي مرزنشين و کم برخوردار اين استان شمالي شود.