■  احسان مکتبي 

تمام آثار بزرگ متفکران به همراه متون مذهبي و ديني همواره درباره زندگي در دنيا و چگونگي آن به انسان ها هشدار داده اند. اصولا پيامبران الهي مامور شده اند که انسان راه زندگي را از چاه بياموزد تا در  نهايت  زندگانيش به رستگاري ختم شود  و تقريبا همه  اين آموزه ها را نيز مي توان در اين شش کلمه خلاصه کرد که اي انسان، پندار نيک، گفتار نيک و کردار نيکو داشته باش. اين سه غايت رفتار اخلاقي انسان در جهان مادي است  و تمام آموزه هاي ديگر را مي توان به مثابه روش براي رسيدن به اين سه اصل دانست. بر اين اساس متفکران و انديشمندان کوشيده اند راه زندگي اخلاقي را براي انسانها نمايان نمايند. جناب فردوسي براي رستگاري در تمام شاهنامه بر سه اصل تاکيد دارد و آن سه اصل عبارت است از خردمندي، دادگري و راستي

همه راستي بايد و مردمي/ زکژي و از آز خيزد کمي (داستان داراب /60)

و يا جناب  سعدي خلاصه زندگي را در مدارا و تساهل و خدمت به خلق خلاصه مي کند و در بوستان ارزشمندش به (تکله)  وزير لايقي  که مي خواهد خانه نشين شود تا به عبادت فردي برسد هشدار مي دهد که:

طريقت به جز خدمت خلق نيست       به تسبيح سجاده و دلق نيست

 تو در کار سلطاني خويش باش        به اخلاق پاکيزه درويش باش

به صدق و ارادت ميان بسته دار         طاامات و دعوي زبان بسته دار

بزرگان که نقد صفا داشتند               چنين خرقه زير قبا داشتند

( بوستان، باب اول )

 و يا در حافظ بزرگ که دينداري را در نسبت سنجي با خلق معنا مي کند و مي فرمايد:

مباش در پي آزار و هر چه خواهي باش     که در شريعت ما غير از اين گناهي نيست

 اين نشانه ها در کنار سبکي که در زندگي مومنانه در قرآن کريم به ما آموخته است به هر خردمندي يادآوري مي نمايد که اگر بتوان فلسفه اي موجه  براي زندگي بشري در ميان متون مقدس وآثار ديگر يافت چيزي نيست جز فلسفه خدمت به انسان ها  و اين همان معرفتي است...

 دکتر سيد هاشم موسوي

که ما کمتر به آن نايل مي شويم و دکتر سيد هاشم موسوي که عمري را در طبابت و کسب رضايت انسان ها سپري کرد را مي توان از زمره آن نيکان خير انديشي دانست که تمام زندگي را بر اين اساس بنيان نهاده بود. پزشکي حاذق که با نهادينه کردن تخصص خود در بيمارستاني که خود بنيان گذاشته بود تمام وجودش را در خدمت به انسانها خلاصه کرد و با همه بيماري ها که به آن دچار شده بود، دوران زندگي مادي را با شکوه و بزرگي به پايان رساند تا نمونه اي باشد براي زندگي اخلاقي در دنياي امروز. او انساني زنده دل و روشن روان بود که نامش به نيکي در ميان مردم شهر خواهد ماند.

 پايان سخن از حکيم فردوسي که فرمود:

نماند به کس روز سختي، نه رنج            

نه آساني و شادماني، نه گنج

بد و نيک بر ما همي بگذرد                   نباشد دژم هر که دارد خرد  

(داستان گشتاسب / 209 و 210)

 صاحب امتياز