با توجه به اينکه ممنوعيت تجاوز به عنوان يک هنجار آمره در حقوق بين‌الملل شناخته شده است و آنچه رخ داده، نقض فاحش اين قاعده اساسي حقوق بين‌الملل است، ضروري است که طبق قواعد عرفي حقوق بين‌الملل، همه دولت‌ها در پايان دادن به نقض اين هنجار آمره همکاري کرده و هيچ کمکي به ادامه آن نکنند. استادان حقوق ايران عضو هيات علمي دانشگاه هاي کشور، در نامه اي سرگشاده به جامعه دانشگاهي و سازمان‌هاي بين‌المللي، به تفصيل نقض قوانين بين‌الملل بشردوستانه و حقوق مربوط به توسل به زور توسط اسرائيل را تشريح کردند. استادان حقوق ايران در اين بيانيه، به تجاوز نظامي اخير اسرائيل عليه ايران اشاره کرده و آن را نقض آشکار منشور ملل متحد و يک هنجار آمره (jus cogens) در حقوق بين‌الملل مي‌دانند. استادان حقوقدان کشور، با رد ادعاي دفاع مشروع پيشگيرانه اسرائيل، تأکيد مي‌کنند که اين اقدام در حالي صورت گرفته که ايران در حال مذاکرات صلح‌آميز درباره برنامه هسته‌اي خود بوده است. اين بيانيه سپس به نقض مکرر حقوق بين‌الملل بشردوستانه توسط اسرائيل مي‌پردازد و مواردي چون حمله به غيرنظاميان (از جمله دانشمندان و اساتيد)، مراکز امدادرساني، تأسيسات هسته‌اي، رسانه‌ها و زيرساخت‌هاي غيرنظامي، و همچنين حملات سايبري به سيستم بانکي را برشمرده و اين اقدامات را جنايت جنگي توصيف مي‌کند. در پايان، استادان حقوق از جامعه جهاني و سازمان‌هاي بين‌المللي مي‌خواهند که اين جنايات را محکوم کرده و براي پايان دادن به اين روند خشونت‌آميز و حفظ صلح و امنيت بين‌المللي متحد شوند. متن نامه امضا شده توسط اعضاي هيئت علمي دانشکده هاي حقوق ايران به شرح زير است:

همکاران عزيز جامعه دانشگاهي، با توجه به تجاوز نظامي رژيم اسرائيل عليه کشور عزيزمان ايران و جنگ متعاقب آن در منطقه بي‌ثبات غرب آسيا، ما، اساتيد حقوق دانشگاه‌هاي ايران، مايليم توجه شما را به نکات زير جلب کرده و درخواست کمک شما را در انتشار مؤثر اطلاعات مندرج در اين نامه داريم:

1. مطابق با منشور ملل متحد، هرگونه تهديد يا استفاده از زور در روابط بين‌الملل ممنوع است. عليرغم اين حکم، اسرائيل سال‌هاست که دولت و مردم ايران را به طرق مختلف تهديد کرده و در دو سال گذشته، چندين بار به استفاده غيرقانوني از زور عليه کشور ما متوسل شده است که آخرين نمونه آن تجاوز آشکار به خاک ايران در روز جمعه، 13 ژوئن 2025 بود. با توجه به اينکه ممنوعيت تجاوز به عنوان يک هنجار آمره (jus cogens) در حقوق بين‌الملل شناخته شده است و آنچه رخ داده، نقض فاحش اين قاعده اساسي حقوق بين‌الملل است، ضروري است که طبق قواعد عرفي حقوق بين‌الملل، همه دولت‌ها در پايان دادن به نقض اين هنجار آمره همکاري کرده و هيچ کمکي به ادامه آن نکنند. در اين راستا، قابل ذکر است که ادعاي دفاع مشروع پيشگيرانه که در اظهارات مقامات اسرائيلي براي مشروعيت بخشيدن به اين اقدام مطرح شده است، حتي اگر چنين قاعده‌اي در حقوق بين‌الملل پوزيتو وجود داشته باشد – که ندارد – مشروط به وجود يک تهديد قريب‌الوقوع است. کاملاً روشن است که هيچ تهديدي از سوي ايران متوجه اسرائيل نبوده است و اين تجاوز دقيقاً زماني رخ داد که دولت ايران در حال مذاکره براي حل و فصل مسالمت‌آميز مسئله مربوط به برنامه هسته‌اي خود بود.

2. در پي اين تجاوز، يک درگيري مسلحانه بين‌المللي بين ايران و اسرائيل آغاز شده است که مستلزم اعمال قواعد پوزيتيو و عرفي حقوق بين‌الملل بشردوستانه است. از اين منظر، ضروري است که به افراد و اشياء تحت حمايت اين نظام هنجاري بين‌المللي احترام گذاشته شود و مطابق با ماده مشترک 1 چهار کنوانسيون ژنو، همه دولت‌ها موظفند احترام به اين اصول حياتي را تضمين کنند. اين ملاحظات، به ويژه با توجه به آنچه در روزهاي گذشته شاهد بوده‌ايم، شامل موارد زير است:

غيرنظاميان در برابر حمله مصون هستند. بديهي است که مفهوم "غيرنظامي" شامل دانشمندان و اساتيد دانشگاهي نيز مي‌شود که متأسفانه در حملات هدفمند اخير، در حالي که نيمه‌شب در ساختمان‌هاي مسکوني متعلق به اعضاي هيئت علمي دانشگاه خواب بودند، جان خود را از دست داده‌اند. کميته بين‌المللي صليب سرخ (ICRC) به صراحت بيان مي‌کند که غيرنظاميان تنها زماني مصونيت خود را از دست مي‌دهند که مستقيماً در خصومت‌ها شرکت کنند و واضح است که فعاليت‌هاي دانشگاهي در اين تعريف نمي‌گنجد. علاوه بر اين، پايبندي به اصول بنيادين تمايز و تناسب، اولاً، مستلزم اجتناب از حملات مستقيم به غيرنظاميان و ثانياً، در نظر گرفتن تلفات جانبي غيرنظامي در هر حمله است. اين امر در تضاد شديد با حملات مستمر ارتش اسرائيل به شهرهاي ايران و مناطق مسکوني است و مقامات نظامي و سياسي اسرائيل حتي چندين بار دستور تخليه تهران را صادر کرده‌اند! نتيجه اين اقدامات، کشته و زخمي شدن تعداد زيادي از مردم ايران در شهرها و مناطق مختلف بوده و اين روند تلخ بدون وقفه ادامه دارد.

مراکز امدادرساني و پرسنل کمک‌هاي بشردوستانه در برابر حمله مصون هستند. اين مراکز و افراد به طور خاص شامل بيمارستان‌ها و کارکنان سازمان‌هاي پزشکي و امدادي، از جمله اموال و امدادگران جمعيت هلال احمر ايران مي‌شوند که با وجود فعاليت با علائم شناسايي (آرم هلال احمر)، در روزهاي اخير بارها مورد حمله قرار گرفته‌اند.

سايت‌هاي حاوي نيروهاي خطرناک در برابر حمله مصون هستند. بديهي است که از برجسته‌ترين مکان‌هاي حاوي نيروهاي خطرناک، سايت‌هاي هسته‌اي هستند که هرگونه آسيب به آنها مي‌تواند خطرات جدي، گسترده و طولاني‌مدتي براي جمعيت غيرنظامي و محيط زيست ايجاد کند. متأسفانه، در چند روز گذشته، سايت‌هاي هسته‌اي ايران بارها مورد حمله قرار گرفته‌اند، از جمله توسط نيروهاي آمريکايي در 22 ژوئن، و آژانس بين‌المللي انرژي اتمي (IAEA) نيز وقوع اين حملات را تأييد کرده است و همواره اين نگراني وجود دارد که نشت مواد راديواکتيو مي‌تواند جان ميليون‌ها نفر را در منطقه در معرض خطرات جبران‌ناپذيري قرار دهد. علاوه بر اين، در روزهاي اخير، انبارهاي نفت و ذخاير نفتي ايران نيز بارها مورد حمله قرار گرفته‌اند.

رسانه‌ها و خبرنگاران در برابر حمله مصون هستند. اين افراد و اموال، علاوه بر بهره‌مندي از حمايت‌هاي کلي براي غيرنظاميان و اشياء غيرنظامي، به طور خاص تحت حمايت مقررات حقوق بين‌الملل بشردوستانه قرار دارند. بنابراين، آنچه در حمله مستقيم به ساختمان صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران (IRIB) رخ داد، نقض فاحش اين مقررات است.

حملات سايبري به اهداف غيرنظامي ممنوع است. اگرچه مقررات حقوق بشردوستانه به صراحت به حملات سايبري اشاره نمي‌کنند، اما روشن است که داده‌هاي غيرنظامي، از جمله داده‌هاي بانک‌ها و ارائه‌دهندگان خدمات عمومي، بايد محافظت شوند. متأسفانه، در روزهاي اخير، سيستم بانکي و صرافي‌هاي ايران مورد حملات سايبري قرار گرفته‌اند که منجر به مشکلات جدي براي دسترسي مردم به پول و دارايي‌هايشان شده است. بايد تأکيد کرد که کميته بين‌المللي صليب سرخ (ICRC) در تفسير اصل تناسب بيان کرده است که خسارات جانبي و غيرمستقيم نيز بايد در محاسبات مربوط به رعايت اين اصل لحاظ شوند. بنابراين، در هر عمليات سايبري، تمامي خسارات و آسيب‌هاي قطعي و احتمالي به جمعيت غيرنظامي بايد در نظر گرفته شود.

3. اقدامات وحشيانه رژيم اسرائيل، که برخي از آنها در اين مکاتبه ذکر شد، جنايت جنگي محسوب مي‌شوند. به دليل ارتکاب اين جنايات در غزه از اکتبر 2023، رهبران جنايتکار اين رژيم، از جمله بنيامين نتانياهو، تحت تعقيب ديوان کيفري بين‌المللي قرار دارند.

اين خلاصه‌اي از نقض‌هاي متعدد اصول و قواعد بنيادين حقوق بين‌الملل بشردوستانه و حقوق مربوط به توسل به زور است که ممکن است روايت رسانه‌هاي اصلي آن را دقيق پوشش ندهند يا عادي‌سازي و ساده‌سازي کنند. بنابراين، از هر يک از شما دعوت مي‌کنيم که اين مسائل را منتشر کرده و از تضعيف نظام حقوقي بين‌المللي، به ويژه حقوق درگيري‌هاي مسلحانه، جلوگيري کنيد. اين امر به ما امکان مي‌دهد، از يک سو، از سازمان‌هاي بين‌المللي، به ويژه شوراي امنيت سازمان ملل، مجمع عمومي و آژانس بين‌المللي انرژي اتمي بخواهيم اين جنايات را محکوم کنند و از سوي ديگر، براي پايان دادن به اين روند خشونت‌آميز و نگران‌کننده که مي‌تواند صلح و امنيت بين‌المللي را بيش از هر زمان ديگري به خطر اندازد، متحد شويم.

با احترام، امضاکنندگان:

1-عباس محمدخاني، عضو هيئت علمي، دانشگاه ايلام

2-عباس سلمان‌پور، عضو هيئت علمي، دانشگاه گيلان

3-عباس شيخ‌الاسلامي، عضو هيئت علمي، دانشگاه آزاد اسلامي

4-مشهد عباس تدين، عضو هيئت علمي، دانشگاه آزاد اسلامي، واحد تهران مرکزي

5-احمد يوسفي صادقلو، عضو هيئت علمي، دانشگاه آزاد اسلامي، واحد علوم و تحقيقات تهران

6-علي عباس حياتي، دانشگاه رازي، کرمانشاه

7-علي اسلامي‌پناه، عضو هيئت علمي، دانشگاه تهران

8-علي خالقي، عضو هيئت علمي، دانشگاه تهران

9-علي نجفي توانا، عضو هيئت علمي، دانشگاه آزاد اسلامي

10-علي ناصحي، عضو هيئت علمي، دانشگاه پيام نور

11-علي رضايي، عضو هيئت علمي، دانشگاه شيراز

12-امير مقامي، عضو هيئت علمي، دانشگاه اصفهان

13-بديع فتحي، عضو هيئت علمي، دانشگاه علامه طباطبايي

14-باقر شاملو، عضو هيئت علمي، دانشگاه شهيد بهشتي

15-بهرام تقي‌پور، عضو هيئت علمي، دانشگاه خوارزمي

16-بهشيد ارفع‌نيا، عضو هيئت علمي، دانشگاه آزاد اسلامي

17-بهزاد رضوي‌فرد، عضو هيئت علمي، دانشگاه علامه طباطبايي

18-بيژن عباسي، عضو هيئت علمي، دانشگاه تهران

19-الهه مرندي، عضو هيئت علمي، دانشگاه الزهرا

20-فاطمه ابراهيمي، عضو هيئت علمي، دانشگاه الزهرا

21-فاطمه قناد، عضو هيئت علمي، دانشگاه علم و فرهنگ

22-فيض‌الله جعفري، عضو هيئت علمي، دانشگاه بوعلي سينا همدان

23-فريدون جعفري، عضو هيئت علمي، دانشگاه بوعلي سينا همدان

24-غلام نبي فيضي چکاب، عضو هيئت علمي، دانشگاه علامه طباطبايي

25-حبيب‌الله رحيمي، عضو هيئت علمي، دانشگاه علامه طباطبايي

26-هادي محمودي، عضو هيئت علمي، دانشگاه شهيد بهشتي

27-هادي صالحي، عضو هيئت علمي، دانشگاه شيراز

28-حميد ابهري، عضو هيئت علمي، دانشگاه مازندران

29-حميدرضا علومي يزدي، عضو هيئت علمي، دانشگاه علامه طباطبايي

30-حسن سواري، عضو هيئت علمي، دانشگاه تربيت مدرس

31-حسن وکيليان، عضو هيئت علمي، دانشگاه علامه طباطبايي

32-حسنعلي دروديان، عضو هيئت علمي، دانشگاه تهران

33- همايون حبيبي، عضو هيئت علمي، دانشگاه علامه طباطبايي

34-حسين آقايي جنات‌مکان، عضو هيئت علمي، دانشگاه شهيد چمران اهواز

35-حسين عسکري‌راد، عضو هيئت علمي، دانشگاه آزاد اسلامي

36-حسين فخر، عضو هيئت علمي، دانشگاه تبريز

37-حسين غلامي دون، عضو هيئت علمي، دانشگاه علامه طباطبايي

38-حسين شريفي طرزکوهي، عضو هيئت علمي، دانشگاه امام حسين (ع)

39- حسين سليماني، عضو هيئت علمي، دانشگاه مفيد

40-جمشيد غلاملو، عضو هيئت علمي، دانشگاه تهران

41-جمشيد يحيي‌پور، عضو هيئت علمي، دانشگاه شمال، آمل

42-جواد کاشاني، عضو هيئت علمي، دانشگاه علامه طباطبايي

43-لطيفه حسيني، عضو هيئت علمي، دانشگاه الزهرا

44-مهدي هادوند، عضو هيئت علمي، دانشگاه علامه طباطبايي

45- مهدي مختاري، عضو هيئت علمي، پرديس کيش، دانشگاه تهران

46-مهين سبحاني، عضو هيئت علمي، دانشگاه گيلان

47-مريم جلالي، عضو هيئت علمي، دانشگاه اصفهان

48-مسعود خراشادي‌زاده، عضو هيئت علمي، دانشگاه آزاد اسلامي مشهد

49-مهرزاد عبدلي، عضو هيئت علمي، دانشگاه بين‌المللي امام خميني، قزوين

50-محمدعلي بابايي، عضو هيئت علمي، دانشگاه بين‌المللي امام خميني، قزوين

51-محمدعلي صلح‌چي، عضو هيئت علمي، دانشگاه علامه طباطبايي

52-محمدباقر پارساپور، عضو هيئت علمي، دانشگاه تربيت مدرس

53-محمدابراهيم شمس ناتري، عضو هيئت علمي، دانشگاه تهران

54-محمد قاسم تنگستاني، عضو هيئت علمي، دانشگاه خوارزمي

55-محمد هادي جواهرکلام، عضو هيئت علمي، دانشگاه علامه طباطبايي

56-محمد عيسي تفرشي، عضو هيئت علمي، دانشگاه تربيت مدرس

57-محمدجعفر حبيب‌زاده، عضو هيئت علمي، دانشگاه تربيت مدرس

58-محمدجعفر ساعد، عضو هيئت علمي، دانشگاه آزاد اسلامي، واحد تهران مرکزي

59-محمدمهدي حاجيان، عضو هيئت علمي، دانشگاه علامه طباطبايي

60-محمد محمدي گرگاني، عضو هيئت علمي، دانشگاه علامه طباطبايي

61-محمدرضا پاسبان، عضو هيئت علمي، دانشگاه علامه طباطبايي

62-محمدرضا ويژه، عضو هيئت علمي، دانشگاه علامه طباطبايي

63-محمدرضا ضيايي بيگدلي، عضو هيئت علمي، دانشگاه علامه طباطبايي

64-محسن عبداللهي، عضو هيئت علمي، دانشگاه شهيد بهشتي

65-مهرزاد عيني، عضو هيئت علمي، دانشگاه بين‌المللي امام خميني، قزوين

66-محسن محبي، عضو هيئت علمي، دانشگاه آزاد اسلامي، واحد علوم و تحقيقات

67-محسن شريفي، عضو هيئت علمي، دانشگاه شيراز

68-مژگان راميني‌نيا، عضو هيئت علمي، دانشگاه پيام نور

69-مرتضي شهبازي‌نيا، عضو هيئت علمي، دانشگاه تربيت مدرس

70-مصطفي فضائلي، عضو هيئت علمي، دانشگاه قم

71-پژمان محمدي، عضو هيئت علمي، دانشگاه تربيت مدرس

72- پوريا عسکري، عضو هيئت علمي، دانشگاه علامه طباطبايي

73-رضا دريايي، عضو هيئت علمي، دانشگاه گيلان

74-ستار عزيزي، عضو هيئت علمي، دانشگاه بوعلي سينا، همدان

75- سيد عليرضا ميرکمالي، عضو هيئت علمي، دانشگاه شهيد بهشتي

76-سيد الهام‌الدين شريفي، عضو هيئت علمي، دانشگاه بين‌المللي امام خميني، قزوين

77-سيد قاسم زماني، عضو هيئت علمي، دانشگاه علامه طباطبايي

78- سيد محمدهادي ساعي، عضو هيئت علمي، دانشگاه بين‌المللي امام خميني قزوين

79- سيدرضا آل‌محمد، عضو هيئت علمي، دانشگاه آزاد اسلامي، فارس

80-شهرام زرنشان، عضو هيئت علمي، دانشگاه علامه طباطبايي

81-تهمورس بشيريه، عضو هيئت علمي، دانشگاه علامه طباطبايي

82-توکل حبيب‌زاده، عضو هيئت علمي، دانشگاه امام صادق

در پايان اطلاعيه حقوقدانان عضو هيئت علمي دانشگاه ها آمده است: از تمامي اعضاي هيئت علمي حقوق دانشگاه‌هاي ايران دعوت مي‌شود در اين اقدام بشردوستانه مهم مشارکت کنند. براي افزودن نام خود به ليست امضاکنندگان، لطفاً درخواست خود را به آدرس: international@atu.ac.ir ارسال کنند.