18تير روز ملي ادبيات کودک و نوجوان
یاددداشت اول |
■ آزاده حسيني
18 تير، سالروز درگذشت مهدي آذريزدي نويسنده و بازنويس خوب کشورمان در سال 1388، به عنوان روز رسمي ادبيات کودک و نوجوان در ايران اعلام شده است. امروزه سن شروع نوجواني تغيير کرده است و کودکان کمي سريع تر از گذشته به بلوغ مي رسند. آنچه يک فرد در پانزده سالگي با آن مواجه ميشد، حالا در نه يا ده سالگي تجربه مي کند. در حالي که از برخي لحاظ هنوز به رشد فکري کافي براي تجربه جهان روبه رو نرسيده است. برنامه رسانه هايي مانند تلويزيون و آموزش هاي مدرسه شايد تقريبا در يک راستا باشند، اما با دسترسي به ساير شبکه هاي اجتماعي کودکان با دنيايي بسيار متفاوت و پرهيجان تر آشنا مي شوند که در جهتي متفاوت قرار دارند. انواع موسيقي با خواننده هاي نوجوان و جذاب در سراسر دنيا، کتاب، کارتون محبوب کودکان و سليقه مطالعاتي و هنري خانواده، تقريبا هيچ شباهتي با آموزه هاي مدرسه ندارند. بعضي از کتاب ها با تبليغات زيبا در کتابفروشي ها پيدا مي شوند، ولي در کتابخانه هاي عمومي نيست.
باتوجه به اهميت ادبيات کودک، در رشد فکري و پرورش خلاقيت، لازم است فرصت و توجه بيشتري به آن داشته باشيم. مخاطب کودک به ويژه هشت و نه ساله را کمي جدي تر از گذشته بايد در نظر گرفت. کودکي که با چالش هاي اقتصادي و عاطفي اجتماع، سريع تر از گذشته آشنا مي شود، ديگر خود را مخاطب ادبيات موجود نمي بيند و روي به کتاب هاي ويژه نوجوان مي آورد و از طرفي نوجوان نيز بيشتر در جستجوي کتاب هاي ترجمه (هرچند نامطلوب) است تا کتاب هاي ويژه سن خودش که در کتابخانه ها. نويسنده هاي خارجي را بيشتر مي شناسد.
در مدرسه خبري از دنياي کتاب نيست و کتابخواني در ژانر خاص و برگزاري مسابقه محدود مي شود. شاعران و نويسندگان جايگاهي در مدرسه ها ندارند. کانون هاي پرورش فکري هم معمولا مکان هايي خواب آلوده اند که سال ها گردي از آن بر نمي خيزد...
معمولا پوشش و آرايش نوجوان، سليقه متنوعش در روابط اجتماعي، موسيقي، کتاب، هنر و فرهنگ حتي براي خانواده ها نيز چالش برانگيز است. با توجه به رشد سريع تري که به آن اشاره شد، امروزه حتي رفتار کودکان در پايه چهارم تا ششم ابتدايي نيز گاهي عجيب به نظر مي رسد. دريغ که اين دوران گذراست و دير يا زود با مدارا و درک، نوجوان به ثبات شخصيت مي رسد. اما عدم شناخت به اين دوران موجب مي شود که حتي جايگاهي در کتابخانه هاي عمومي ندارند و کدام نوجوان حاضر است پوشش خود را به خاطر ورود به کتابخانه تغيير دهد، با دوستانش قرار فرهنگي بگذارد، کتابي بخواند که داستانش مستقيم به او امر و نهي مي کند؟! هجده تير امسال نيز در سکوت گذشت و سلامي به کودک و پيامي به نوجواني نفرستاديم.
عضو تحريريه و دبير صفحه ادبيات کودک و نوجوان