خطر فاضلاب و خليج گرگان


تیتر اول |

در حالي فعاليت پسروي و کاهش‌تراز آب در خليج گرگان حيات اين زيستگاه را به مخاطره انداخته است؛ هدايت روزانه ميليون‌ها ليتر فاضلاب آلوده به اين پهنه آبي، موجب تشديد نگراني اهالي پيراموني اين اکوسيستم ارزشمند شده‌است.به گزارش خبرگزاري دانشجو، مرگ خليج گرگان وارد فاز جديدي شده است. کاهش ورودي و آورده آب رودخانه‌هاي منتهي به خليج گرگان و ابتر ماندن انتقال آب خزر به خليج گرگان، کابوس شوم خشک شدن کامل خليج گرگان را در آستانه تحقق قرار داده است. همزمان با کاهش روزانه مساحت پهنه آبي در اين زيستگاه و البته کاهش شديد تراز آب، رخداد تلخ ديگري در حال وقوع بوده و آن هم تشديد آلايندگي فاضلاب منتهي به خليج گرگان است. هرچند پيش از اين و در سال‌هاي گذشته روند تخليه پساب خانگي و صنعتي به خليج گرگان ساري و جاري بود اما حدود نيمي از فاضلاب شهر بندرترکمن در حاشيه خليج گرگان مشمول تصفيه مي‌شد و فاضلاب با بار آلايندگي حداقلي روانه اين زيستگاه مي‌شد.

اما طي چند هفته اخير و به دلايل مختلف شاهد آن هستيم که عملکرد اين تصفيه خانه مطلوب و موثر نيست. مشاهدات عيني حاکي از آن است که پارامترهاي آلاينده پساب خروجي از تصفيه خانه بندر ترکمن فراتر از حد مجاز است و پساب خروجي به رنگ صورتي درآمده است.

بازديد و تصاوير به دست آمده حاکي از آن است که در محل تخليه فاضلاب تصفيه‌خانه بندرترکمن به خليج گرگان ده‌ها قطعه پرنده از نوع گلاريول و باکلان تلف شده است.  طبق مستندات موجود حدود 7 هزار خانوار از مشترکين آب و فاضلاب بندرترکمن( حدود نيمي از مشترکين بندرترکمن) فاضلاب خود را به تصفيه خانه اين شهر هدايت مي‌کنند تا تصفيه و کم خطرسازي شود. علي رغم آنکه مشترکين بر اساس تعرفه‌هاي قانوني هزينه‌هاي مترتب براي تصفيه را پرداخت مي‌کنند اما نتايج آزمايشگاهي بيانگر آن است که برخي پارامترها مانند کدورت، COD ، فسفات و آمونيوم موجود در پساب خروجي بيشتر از حد مجاز است و روزانه 6 تا 7 ميليون ليتر فاضلاب آلوده از طريق تصفيه‌خانه بندر ترکمن روانه خليج گرگان مي‌شود.

قابل تامل‌تر آنکه حدود 10 شهر کوچک و بزرگ در استان‌هاي مازندران و گلستان و ده‌ها روستا در اين دو استان با جمعيت بيش از 300 هزار نفر پيرامون خليج گرگان سکونت دارند که بر اساس آمارها فقط بندرترکمن در گلستان در حاشيه اين اکوسيستم آبي داراي سيستم جمع‌آوري و تصفيه فاضلاب است. هرچند بر اساس اسناد و مستندات موجود، خروجي اين تصفيه‌خانه با استاندارد جهاني پساب ايمن فاصله زيادي دارد و  داراي‌بارآلايندگي بالايي است. ورود انواع آلاينده هاي جامد يا سيال به خليج گرگان به ورود فاضلاب شهري خلاصه نمي‌شود بلکه بخشي از فاضلاب واحدهاي صنعتي شهرهاي پيراموني هم بصورت خام و يا تصفيه شده و بخش زيادي از پساب زراعي صدها هزار هکتار زمين کشاورزي و سيالات حاوي انواع کودها و سموم هم به خليج گرگان مي‌ريزد. همه اين موارد حکايت از وضعيت بغرنج خليج گرگان دارد...

يعني اگر خليج گرگان از خشکسالي نابود نشود؛ يقينا با آلودگي خواهد مُرد.  عضو تشکل‌هاي زيست محيطي گلستان هم در گفتگو با خبرنگار دانشجو گفت: سالهاست فاضلاب شهر و روستايي پيرامون خليج گرگان به صورت خام و سرشار از مواد شيميايي وارد خليج گرگان مي‌شود و هيچ نهادي براي توقف اين تهديد بزرگ پيشگام نمي شود. عبدالحکيم ادريسي افزود: افزايش کاربرد انواع مواد شوينده و شيميايي در امور روزمره زندگي سبب شده که سطح آلايندگي فاضلاب حاصله از فعاليت‌هاي خانگي نسبت به چند سال گذشته بيشتر شود و اين نوع فاضلاب در نتيجه غفلت و کم‌توجهي متوليان وارد يکي از مهمترين و ارزشمندترين مناطق پناهگاه حيات وحش ميانکاله مي‌شود. وي ادامه داد:  هر چند لايروبي خليج گرگان ارزشمند و مطلوب است اما بايد همزمان با لايروبي کانال‌ها براي بهبود کيفي آب خليج گرگان هم دست به کار شد و احداث و تکميل تصفيه خانه‌هاي فاضلاب شهرهاي ساحلي و مديريت پساب صنعتي و زراعي صدها هزار هکتار از اراضي پيراموني را جدي گرفت. پايان سخن آنکه، براساس قانون مسووليت حفاظت کيفي از منابع آبي خليج گرگان به عنوان بخشي از پناهگاه حيات وحش ميانکاله برعهده اداره کل حفاظت محيط زيست مازندران، مسووليت تصفيه فاضلاب‌هاي شهري برعهده شرکت‌هاي آب و فاضلاب شهرستان‌هاي پيراموني خليج و حفاظت از حريم و بستر رودخانه‌ها و جلوگيري از تغييرات کمي برعهده امور آب منطقه اي گلستان و مازندران است. لازم بذکر علي رغم آنکه، محيط زيست  گلستان در اين باره اقامه دعوا نموده است؛ اما همچنان تخليه پساب آلوده ادامه دارد.