راحمه شهرياري

نوشتن درباره‌ي کتابي که خودت آن را گردآوري کرده‌اي، کار ساده‌اي نيست. نه از جهت محتوا، بلکه به‌دليل آن‌که نمي‌خواهي مرز باريک ميان معرفي و خودستايي شکسته شود. با اين‌حال، درباره‌ي «تُرجه» بايد چيزي گفته شود؛ نه فقط براي شناساندن يک کتاب، بلکه براي اشاره به بخشي از جريان‌هاي در حال رشد در ادبيات کودک و نوجوان استان گلستان. کتاب «ُترجه» که در سال 1398 منتشر شد، حاصل چند سال  فضاي ادبي استان است. از همان ابتدا، نگاه من به دو سوي مهم معطوف بود: نخست، شناسايي کودکان و نوجواناني که مي نويسند؛ و ديگر بزرگسالاني که براي کودکان و نوجوانان قلم مي زنند. کتاب دو بخش کلي دارد؛ بخش اول شامل آثاري است که کودکان نوشته اند که به دو دسته ي شعر و داستان تقسيم مي شود و بخش دوم نيز شامل آثار بزرگسالاني است که براي کودک و نوجوان مي نويسند.  بخش پاياني شامل چند داستان از نويسندگان نوجوان است. بسياري از آثار اين کتاب، خروجي کارگاه‌هاي شعر و داستاني‌ست که خود بنده طي سال‌هاي پيش از چاپ، در کنار شاعران و نويسندگان آن بوده‌ام و اين تجربه‌ي به من کمک کرد تا از نزديک با نگاه هاي نويي که در فضاي نوشته هايشان آشنا شوم. نام «ترجه» در گويش استرآبادي به‌معناي جوانه است، و جامعه ي هدف اين گونه ي ادبي، دليل اين نامگذاري بوده است. اين کتاب نه ادعاي جامع‌نگري دارد، نه داعيه‌ي نمايندگي همه‌ي چهره‌هاي شايسته‌ي اين حوزه. «ترجه» صرفاً تلاشي‌ست براي شروع يک گفت‌وگو، براي شناخت بهتر، و براي توجه به صداهايي که هنوز آن‌طور که بايد و شايد شنيده نشده‌اند. اگر اين کتاب بتواند زمينه‌اي فراهم کند براي ديده شدن استعدادهاي تازه، گشودن درهاي گفت‌وگو ميان نسل‌ها، يا حتي راهنماي کوچکي براي پژوهشگران و مربيان فرهنگي باشد، من هدف خود را محقق‌شده مي‌دانم. از همه‌ي نويسندگاني که با صميميت و همکاري، اجازه‌ي معرفي آثار و انديشه‌هايشان را دادند، سپاسگزارم. «ترجه» اگر جوانه‌اي است، به لطف همين جمع، در خاک اين سرزمين سبز شده است. در پايان، بد نيست به يک نکته‌ي مهم هم اشاره کنم. ادبيات کودک و نوجوان، اگرچه گاهي در سايه‌ي ادبيات بزرگسال قرار مي‌گيرد، اما نقشي بنيادين در شکل‌گيري ذوق ادبي، تخيل و حتي تربيت اجتماعي نسل آينده دارد. نوشتن براي کودک و نوجوان، فقط ساده‌نويسي نيست؛ نوعي دقت، صداقت و انعطاف مي‌طلبد که گاهي از سخت‌ترين شيوه‌هاي نوشتن جدي‌تر است. در تجربه‌ي من، بسياري از نويسندگان بزرگسال، وقتي وارد اين فضا شده‌اند، شگفت‌زده شده‌اند از اينکه چه اندازه اين حوزه مي‌تواند خلاقانه و تازه باشد. به همين دليل، از دوستان شاعر و نويسنده‌اي که تا امروز در اين حوزه قدم نگذاشته‌اند، دعوت مي‌کنم يک‌بار خودشان را در نوشتن براي کودکان يا نوجوانان محک بزنند. شايد علاقه‌اي تازه در دلشان جوانه زد؛ شايد صدايي کودکانه در ذهنشان بيدار شد که مدت‌ها منتظر شنيده شدن بود.