■ فاطمه سراواني

تداوم خشکسالي و کاهش بي‌سابقه بارندگي‌ها، ذخاير آبي سدهاي استان را به پايين‌ترين سطح خود رسانده و سايه اين بحران بر زندگي و معيشت مردم سنگيني مي کند. سال‌هاست که روزنامه گلشن مهر زنگ خطر کم‌آبي و ضرورت مديريت مصرف آب را به صدا درآورده، تيترها و يادداشت هاي مختلف نوشته شد بارها و بارها گفتيم و نوشتيم اما گويا اين فريادها در هياهوي روزمرگي گم شد و گوش شنوايي نيافت. بر اساس آخرين آمارها، حجم آب موجود در سدهاي استان گلستان در سال آبي جاري، نسبت به مدت مشابه در سال گذشته، با کاهش چشمگير 30 درصدي مواجه شده است. اين آمار تکان‌دهنده، نشان از وضعيتي بحراني دارد که نيازمند توجه فوري و اتخاذ تدابير اساسي است. سدهايي که روزي مايه حيات و آباداني بودند، امروز خود تشنه‌اند و چشم به آسمان دوخته‌اند. کارشناسان، تداوم خشکسالي‌هاي پي‌درپي را اصلي‌ترين دليل اين وضعيت بحراني مي‌دانند. کاهش بارندگي‌ها در سال‌هاي اخير، ورودي آب به سدها را به شدت کاهش داده و از سوي ديگر، افزايش دما و تبخير آب، مزيد بر علت شده است. اين در حالي است که مصرف بي‌رويه و غيراصولي آب در بخش‌هاي مختلف، به ويژه کشاورزي، نيز در تشديد اين بحران نقش بسزايي داشته است. شايد تلخ‌ترين واقعيت اين است که مردم تعداد قابل توجهي از روستاهاي استان امروز با تانکر آبرساني مي‌شوند، اما اين تصوير دردناک نيز نتوانسته است تغييري اساسي در نحوه مصرف آب در ميان اقشار مختلف جامعه ايجاد کند. گويي هنوز هم برخي افراد، چه در ميان مردم عادي و چه در ميان مسئولان، ابعاد واقعي اين بحران را درک نکرده‌اند. در شرايط کنوني، مصرف بهينه و هوشمندانه آب، يک ضرورت اجتناب‌ناپذير است.

هر قطره آب، امروز ارزشي دوچندان دارد و بايد قدر آن را بدانيم. شهروندان گرامي بايد با رعايت نکات ساده‌اي همچون کاهش زمان استحمام، استفاده از شيرآلات کم‌مصرف، آبياري گياهان در ساعات خنک روز و جلوگيري از هدر رفت آب در مصارف خانگي، نقش مهمي در مديريت مصرف آب ايفا کنند. متاسفانه، هنوز هم در جاي‌جاي شهر شاهد صحنه‌هايي هستيم که نشان مي‌دهد برخي افراد بحران آب را باور ندارند. با وجود اينکه در مناطق شهري، قطعي آب براي ساعت‌هاي متمادي به امري عادي تبديل شده است، اما هنوز هم عده‌اي حياط منازل خود را با آب شرب مي‌شويند، خودروها را با فشار قوي آب تميز مي‌کنند و اين نعمت الهي را اينگونه هدر مي‌دهند. بخش کشاورزي، به عنوان بزرگ‌ترين مصرف‌کننده آب در استان، بايد پيشگام در اجراي برنامه‌هاي مديريت مصرف آب باشد. استفاده از روش‌هاي نوين آبياري، کشت محصولات کم‌آب‌بر، تسطيح اراضي و جلوگيري از کشت‌هاي غيرمجاز، مي‌تواند به ميزان قابل توجهي مصرف آب در اين بخش را کاهش دهد. براي عبور از بحران کم‌آبي و تأمين پايدار آب در استان، تدوين و اجراي برنامه‌هاي راهبردي ضروري است. شناسايي و استفاده از منابع جديد آب، توسعه شبکه‌هاي آبرساني، بازسازي و نوسازي شبکه‌هاي فرسوده، مديريت جامع منابع آب و استفاده از فناوري‌هاي نوين در حوزه آب، از جمله اقداماتي است که بايد در اولويت قرار گيرند. بحران کم‌آبي، يک چالش جدي است که نيازمند همدلي و همکاري همه جانبه است. دولت، سازمان‌هاي مردم‌نهاد، رسانه‌ها و تک‌تک شهروندان، بايد دست در دست هم، براي مديريت اين بحران تلاش کنند. آگاهي‌بخشي، فرهنگ‌سازي و ايجاد حس مسئوليت‌پذيري در جامعه، مي‌تواند گام مؤثري در اين راستا باشد. بايد به اين باور برسيم که آب، يک کالاي بي ارزش و تمام نشدني نيست؛ بلکه يک نعمت الهي است که بايد با نهايت احترام و دقت از آن استفاده کنيم.

روزهاي سختي در پيش است.