امير شير توماج

در ابتدا به عنوان مقدمه بايد گفت که در ميان ترکمن ها چهار طايفه نسبت به ديگر طوايف پرشمار ترکمن مقدسند: مختوم، عطا،ايشان و سادات که يکي از اينان است. سادات از اعقاب دخت مبارک حضرت رسول اکرم(ص) فاطمه زهرا (س) و پسر عمو و داماد پيامبر، حضرت علي (ع) مي باشد. ائمه معصومين از نسل مبارک ايشان هستند.

 علما و فضلاي ترکمن به همه اهل بيت به ديد ارادت و اکرام واحترام مي نگرند. امامان جمعه هر هفته و هميشه از امام حسن (ع) و امام حسين (ع) به عنوان سيد جوانان بهشت ياد مي کنند و هر هفته در خطبه نماز جمعه مي خوانند که: هما سيدا شبان اهل الجنه والجنه: ابي محمدالحسن و ابي عبدالله الحسين. يعني اين دو سيد و جوان اهل بهشتند امام حسن و امام حسين(ع).

نکته دوم اين که در ميان ترکمن ها سه امام  زاده به لحاظ قرابت مکاني و جغرافيايي بيش از ديگر امامزادگان از احترام ويژه ايي برخوردارند.

قرانگقي امام، آق امام و قيزيل امام. قرانگقي امام همان امامزاده يحيي بن زيد بن علي بن حسين است که در سه کيلومتري گنبدکاووس که روزگاري به علت تاريک بودن و نداشتن روشنايي که در خرابه هاي شهر جرجان قرار داشت. قرانگقي امام مي گفتند.

آق امام همان امامزاده واقع در آزادشهر نزديک روستاي قزلجه آق امام است که به علت داشتن نور و روشنايي و سفيد کاري شده در ميان ترکمن ها به آق امام معروف است.

سومين قيزيل امام است که ترکمن ها به علت گنبد طلايي رنگ بارگاه حضرت امام رضا(ع) به اين نام مي خوانند.

بايد گفت که ترکمنهاي تربت جام تا سرخس و درگز و بجنورد تا آشخانه و از راز جرگلان تا درياي نيلگون خزر همه مشتاقانه به زيارت حضرت رضا(ع) مي روند. شوق اشتياق ديدار و زيارت حضرت رضا(ع) در دل هر ترکمني موج ميزند. در ميان روحانيون، طلاب و زوار ترکمن معمول است که قبل از ورود به بارگاه حضرت در مقابل درب ورودي ايستاده ختم صغيره ميخوانند. بدين منوال ابتدا دو سوره ناس و فلق سپس سوره حمد و سه بار سوره اخلاص مي خوانند و به نيت زيارت دو رکعت نماز نافله و آياتي ار کلام الله مجيد را تلاوت مي کنند.

امام هشتم در ميان ترکمن ها احترام خاص و ويژه اي دارد. باسواد و بيسواد بزرگ و کوچک و زن و مرد به زيارت امام رضا (ع) رفته به درگاهش طلب حاجت مي کنند.

قاريان ختم قرآن نثار روح آن امام مي کنند.

روحانيون شفاعت حضرت امام رضا (ع) را از خداوند متعال طلب مي دارند. تازه دامادها و تازه عروس ها به زيارت امام رضا رفته، دعاي حاجت مي خوانند. جوانان دختر و پسر در شرف ازدواج مقصد و مراد خود را مي طلبند. بيماران به نيت زيارت، شفاعت و بهبودي سر به آستان آن حضرت مي آسايند.

مصيبت ديدگان و غمخواران در غم از دست دادن نزديکان خود با هداي سجاده يا نمازليق به روح آن درود و صلوات مي فرستند. کساني که صاحب فرزند نمي شوند، به زيارت رفته به حرمت آن بزرگ امام از خداوند طلب فرزند مي کنند.

اگر کسي به زيارت حضرت رفته او يا بستگانش صاحب فرزند شوند اگر پسر باشد، مشهد، مشهد قلي، مشهد بردي، مشهد قليچ و اگر دختر باشد مشهد بيکه، مشهد تاج يا مشهد بي بي نامگذاري مي کنند.

افراد بي فرزند يا صاحب دختران زياد که پسر مي خواهند به امام رضا بجل يا استخوان شتالنگ مي فرستند و اگر دختر مي خواهند تکه پارچه اي که بر دخيل بستند يا عروسکي را مي فرستند.

خلاصه اعتقاد پاک به اين امام در قلوب تک تک ترکمن ها رخنه کرده است و در ميان ترکمن ها نور و جلوه اي خاص دارد. در دير باز در ادبيات و در متون ديني و ادبي ما همواره مدح ومنقبت امامان نقش بسته است و اين محدود به فقط مختومقلي نيست. قبل از مختومقلي، پدر دانشمندش دولت محمد آزادي، قبل از او بايرام خان ملقب به شاه شاهان و فرزندش عبدالرحيم که هر دو به پنج زبان مسلط بوده و به پنج زبان شعر مي گفتند. نسيمي و خوجه احمد يسوي و بسيار کسان در مدح پيامبر و اصحاب و اهل بيت اشعار پر نغزي را سروده اند. مختومقلي و شاعران کلاسيک ترکمن، اوج اين اشعار مدحي درباره امامان است.

شاعر با فراست مختومقلي فراغي در شعر بخيشله بيزني به امام رضا خطاب کرده مي سرايد:

دنگ دوش لار يانينده بير بي کمالم

عاشقم مجنونم شکسته حالم

سينه خراسان زوار عالم

يا امام رضاغه بخيشله بيزني

ترجمه:

در ميان اين بزرگان من بي کمالم

عشقم مجنونم شکسته حالم

قلب خراسان و قلب زوار جهان که امام رضاست

اي پروردگار ما را به خاطر امام رضا ببخشاي.

دکتر سياست و فرماندار سابق آق قلا و گميشان