■ محمد اسماعيل اسدي

طنز بي‌رحمانه زندگي قرن بيست و يکم و عصر هوش مصنوعي اين است که رسانه‌هاي اجتماعي اغلب منجر به انزوا مي‌شوند. به گفته متخصصان جامعه شناسي و روانشناسي، وسواس به رسانه‌هاي اجتماعي و فناوري برنامه‌هاي تلفن همراه به سرعت در حال ايجاد جامعه‌اي منزوي از نظر اجتماعي است. اما متخصصين سلامت روان جامعه مي گويند که مانند همه مسائل زندگي و محيط زيستي و آب و خاک و جنگل برقراري تعادل در اين زمينه بسيارضروري است. امروزه رسانه‌هاي اجتماعي، به ويژه واتس اپ، تلگرام، تويتر، فيس‌بوک و اينستاگرام، به بخش عظيمي از زندگي روزمره جامعه تبديل شده‌اند، در حالي که برنامه‌هاي متعدد و تسهيلگر تلفن همراه مانند خدمات بانکي، پرداخت قبوض، تاکسي هاي اينترنتي و تحويل غذا، به طور خاص، به ابزارهايي تبديل شده‌اند که کاربران از آنها براي کمک به کاهش عبور و مرور و رفع مشکل گير افتادن در ترافيک در زمان صرف غذا استقبال مي‌کنند. هر دو ابزار، در صورت استفاده مناسب، مزاياي بي‌شماري دارند، اما استفاده افراطي از آنها مي‌تواند باعث انزواي اجتماعي به ويژه کودکان و نوجوانان شود. در مورد رسانه‌هاي اجتماعي بايد گفت که وقتي براي دريافت اعتبار از ديگران استفاده مي‌شوند، اغلب مي‌توانند افراد را تا حد وسواس در همه چيز، از اشتراک‌گذاري، ارسال پست، لايک کردن، نظر دادن، سلفي گرفتن و نگراني در مورد چگونگي فيلتر کردن کامل عکس‌ها براي جذاب‌تر شدن، درگير کنند. به طور ناخودآگاه، همه چيز در مورد پايين نگه داشتن تعداد "دنبال‌کنندگان" آنها از "دنبال‌کنندگان" آنهاست. همه چيز در مورد يک تصوير است. ما مي‌توانيم صدها نفر را دنبال کنيم که ما را دنبال مي‌کنند، يا دوستان، اما در واقع نيمي از اين تعداد را دارند. چرا احساس مي‌کنيم که به اين رضايت از غريبه‌ها يا افرادي که به سختي مي‌شناسيم نياز داريم که ناهار ما يا پست ما را در آن روز دوست دارند؟

ممکن است همه کارشناسان با اين موضوع که آيا اين به عنوان اعتياد طبقه‌بندي مي‌شود يا خير، موافق نباشند، اما آنچه مسلم است اين است که وقتي اين به يک وسواس تبديل مي‌شود، فرد را از جامعه و واقعيتهاي آن جدا مي‌کند. نياز به بيرون رفتن و صحبت با مردم بسيار مهم است. وقتي جدايي رخ مي‌دهد، احتمال زيادي وجود دارد که سلامت عاطفي فرد تحت تأثير قرار گيرد. در مورد اپليکيشن‌هاي موبايل بايد گفت، استفاده از آنها به ويژه در شهرهاي شلوغ و پر ترافيک و بزرگ مفيد است، با اين حال، معاشرت با خانواده و دوستان نيز بايد مهم باشد زيرا انسان‌ها موجودات اجتماعي هستند. بخشي از دليل اينکه رسانه‌هاي اجتماعي مانند اينستاگرام يا فيس‌بوک باعث مي‌شوند کاربر احساس انزواي اجتماعي کند، حتي اگر واقعاً اينطور نباشد، عنصر مقايسه است. کاربران به طور ناخودآگاه در دام مقايسه خود با ديگران مي‌افتند، در حالي که وضعيت فعلي خود را مرور مي‌کنند و در مورد اينکه چگونه با ديگران مقايسه مي‌شوند، قضاوت مي‌کنند. تحقيقات به ما مي‌گويد که در دنياي شبکه‌هاي اجتماعي، به نظر مي‌رسد هر نوع مقايسه‌اي با علائم افسردگي مرتبط است. بخشي از چرخه ناسالم اين است که کاربران مرتباً به رسانه‌هاي اجتماعي برمي‌گردند، حتي اگر لزوماً باعث نشود که هميشه احساس خيلي خوبي داشته باشند. اين احتمالاً به اين دليل است که مانند يک دارو عمل مي‌کند. کاربران آن را به عنوان يک راه حل براي کمک به بهتر شدن خود مي‌دانند، اما به احتمال زياد مي‌تواند حال آنها را بدتر کند. در اين زمينه پيشنهاد مي‌شود که با اجازه ندادن به تسلط رسانه‌هاي اجتماعي و فناوري بر احساسات خود، نگرش سالمي نسبت به نحوه استفاده از آنها داشته باشيد. بررسي وضعيت عاطفي خود، به ويژه هنگامي که خود را مشغول رسانه‌هاي اجتماعي مي‌بينيد، بسيار مهم است. در فعاليتهاي اجتماعي در سطح شهر شرکت کنيد، پياده روي در پارک جنگلي هيرکاني النگدره گرگان و ناهارخوران و ساير مناطق طبيعت داشته باشيد، دوچرخه سواري کنيد، با دوستان خوبتان دورهمي داشته باشيد، يک ساز موسيقي را بياموزيد، کلاس نقاشي و خط و يا هر هنر ديگري برويد، کتاب و مجله بخوانيد، سينما و سالنهاي نمايش برويد و فيلم ببينيد، فيلمهاي مستند و آموزشي طبيعت را ببينيد و فعاليت‌هاي بيرون از منزل را براي تفريح پيدا کنيد، بيرون برويد و با مردم ملاقات کنيد. اينها همه نشان دهنده انساني اجتماعي و دغدغه مند و همگام با جامعه مي باشد.

پژوهشگر ارشد آب و خاک و دوستدار محيط زيست