گلستان گردشگري چهار فصل
تیتر اول |
استان گلستان با برخورداري از طبيعتي بکر، تنوع اقليمي، فرهنگ غني و موقعيت جغرافيايي ممتاز، يکي از مستعدترين مناطق کشور براي توسعه گردشگري به‌شمار مي‌رود ولي اين ظرفيت‌ها به‌دليل چالش‌هاي زيرساختي و مديريتي، هنوز به بهره‌برداري کامل نرسيده است. به گزارش ايرنا، گلستان داراي 9 اقليم از 14 اقليم جهاني است که امکان گردشگري چهار فصل را فراهم مي‌کند، جاذبه‌هاي طبيعي و تاريخ، جنگل‌هاي هيرکاني، آبشار کبودوال، گلفشان‌ها و تالاب‌هاي بين‌المللي، ديوار تاريخي گرگان، برج قابوس به عنوان بلندترين ديوار آجري جهان در گنبدکاووس، بافت تاريخي شهر گرگان که به‌تازگي در فهرست شهرهاي بافت تاريخي ايران ثبت شده، حضور اقوام مختلف از جمله ترکمن‌ها، بلوچ‌ها و قزاق‌ها و ميزباني از برگزاري رويدادها و جشنواره‌ها از جمله ظرفيت‌هاي گردشگري اين استان شمالي است. علاوه بر اين، وجود جاذبه‌هاي کشاورزي، هنري، ورزشي، هزار روستاي داراي سکنه در مناطق جنگلي، کوهستاني، دشت، مرزي و ساحلي خزر از ديگر ظرفيت هاي سرمايه گذاري در حوزه گردشگري استان گلستان است. با جاي داشتن ظرفيت هاي گردشگري در گلستان، اکنون با ضعف زيرساخت‌هاي اقامتي و خدماتي مانند کمبود هتل‌هاي استاندارد، نبود سرويس‌هاي بهداشتي مناسب در مناطق گردشگري، پراکندگي خدمات گردشگري، بهره‌برداري نکردن از ظرفيت‌هاي هنري و سينمايي با وجود چهره‌هاي برجسته هنري و امکانات طبيعي براي فيلم‌سازي از جمله چالش هاي پيشروي توسعه پايدار حوزه گردشگري در اين استان به اعتقاد کارشناسان و دست اندارکاران اين حوزه مواجه است.
مزارع گردشگري گلستان ظرفيت‌هاي بي‌نظيري براي توسعه پايدار
رييس انجمن حرفه‌اي مزارع گردشگري گلستان در نشست کميسيون تخصصي گردشگري اتاق بازرگاني گرگان با ارائه گزارشي از وضعيت فعلي گردشگري کشاورزي، بر نقش مؤثر اين حوزه در توسعه اقتصادي و فرهنگي استان تاکيد کرد و گفت: اکنون 44 مزرعه گردشگري داراي مجوز در استان فعاليت دارند و اين مزارع در شهرهاي مختلفي از جمله گرگان، کلاله، بندرگز، آزادشهر، مراغه، علي‌آبادکتول، کردکوي و گميشان پراکنده هستند.
مجيد زماني افزود: اين مزارع گردشگري در استان براي حدود 250 نفر اشتغال‌زايي کرده‌اند و ظرفيت پذيرايي اين مزارع به هزار نفر در روز مي‌رسد و طبق آمار معاونت گردشگري، گردشگري کشاورزي در استان حدود 200 ميليارد تومان گردش مالي داشته است.
وي با بيان اين که مزارع گردشگري عمدتاً از دل مزارع کشاورزي سنتي و بدون نياز به زيرساخت‌هاي جديد شکل گرفته‌اند، افزود: اين تحول نتيجه يک تغيير نگرش در سال 1399 و صدور شيوه نامه وزارتخانه براي صدور مجوز گردشگري کشاورزي بوده است.
زماني گفت: بسياري از مزارع مانند مزرعه فرشباف در مينودشت، سال‌ها فعاليت کشاورزي داشته‌اند و اکنون با مجوز گردشگري، به مقصدهايي جذاب براي گردشگران تبديل شده‌اند. وي با اشاره به تجربه موفق استان بوشهر در تبديل شدن به مقصد گردشگري از طريق برگزاري فستيوال‌هاي فرهنگي، تأکيد کرد: در گلستان نيز مي‌توانيم با بهره‌گيري از ظرفيت‌هاي طبيعي، کشاورزي و فرهنگي، مسير مشابهي را طي کنيم و نمونه بارز آن منطقه خالد نبي در کلاله است که با وجود کمبود زيرساخت‌ها، به برند گردشگري استان تبديل شده است.
رييس انجمن حرفه‌اي مزارع گردشگري گلستان دو محور اصلي براي توسعه گردشگري کشاورزي را معرفي کرد و گفت: راه‌اندازي بازارچه‌هاي دائمي فروش مستقيم محصولات کشاورزي در مزارع گردشگري با همکاري ادارات کل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري و جهادکشاورزي و برگزاري رويدادها و جشنواره‌هاي مرتبط با کشاورزي استان که تاکنون 23 رويداد در سامانه ملي ثبت رويدادهاي گردشگري ايران به ثبت رسيده‌اند، است. زماني همچنين خواستار تعامل بيشتر اتاق بازرگاني با فعالان گردشگري در استان شد و پيشنهاد داد: برگزاري انتخابات انجمن گردشگري اتاق بازرگاني با اطلاع‌رساني گسترده به فعالان حوزه، استفاده از ظرفيت‌هاي اتاق بازرگاني براي تشکيل دفتر مرکزي تشکل‌هاي گردشگري استان، تعيين شفاف اختيارات و مسئوليت‌هاي انجمن‌ها در تعامل با نهادهاي دولتي و اتاق بازرگاني و جذب سرمايه‌گذاري و حمايت مالي از طريق بسته‌هاي پيشنهادي و اسپانسرينگ از جمله پيشنهادات تحول در صنعت گردشگري استان است.
نيازمند برنامه‌ريزي براي تبديل شدن به قطب گردشگري فرهنگي در گلستان
يکي از فعالان فرهنگي اجتماعي در استان گلستان معتقد است: اين استان با وجود ظرفيت‌هاي بي‌نظير فرهنگي و اقليمي
نيازمند برنامه‌ريزي مدون براي تبديل شدن به قطب گردشگري هنري کشور است.
حسين ضميري خواستار تدوين برنامه‌اي مدون و سالانه براي بهره‌برداري از اين توانمندي‌ها در مسير توسعه گردشگري شد. وي با انتقاد از بهره‌برداري نکردن مناسب از ظرفيت موجود فرهنگي در استان براي رونق گردشگري منطقه، گفت: در حالي که استان‌هايي مانند يزد و اصفهان با تعريف رويدادهاي هنري و سينمايي به پايتخت‌هاي فرهنگي تبديل شده‌اند، گلستان با وجود برخورداري از 9 اقليم طبيعي از 14 اقليم جهاني، هنوز نتوانسته جايگاه شايسته خود را در گردشگري هنري و فرهنگي پيدا کند...
ضميري با اشاره به تلاش صورت‌گرفته براي ثبت نشان بين‌المللي هنري به نام گلستان، افزود: نشان بين‌المللي «محمدرضا لطفي» به عنوان سومين نشان هنري جهان پس از نشان شواليه فرانسه و نشان آقاخان، به نام گرگان ثبت شده است. اين دستاورد حاصل پيگيري‌هاي مستمر و پيش‌دستي در رقابت با استان‌هايي مانند اصفهان بوده است.
وي با تاکيد بر اهميت گردشگري هنري در گلستان، پيشنهاد مي‌دهد: تعريف رويدادهاي ماندگار و سالانه در طول 365 روز از سال براي جذب گردشگر داخلي و خارجي، دعوت از چهره‌هاي برجسته هنري و فرهنگي کشور براي راه‌اندازي گالري‌هاي حرفه‌اي در گرگان، معرفي مجموعه‌هاي منحصربه‌فرد مانند مجموعه دوربين‌هاي آنالوگ علي طاهري به عنوان ظرفيت گردشگري فرهنگي و برگزاري جشنواره‌هاي تخصصي در حوزه فيلم مستند، موسيقي، صنايع‌دستي و زبان مادري با مشارکت هنرمندان و تهيه‌کنندگان برجسته کشور، پيگيري شود. ضميري همچنين به ظرفيت‌هاي مغفول‌مانده‌اي مانند ديوار دفاعي گرگان، گلفشان‌ها، آبشارهاي منحصر به‌فرد، جنگل‌هاي هيرکاني و اقامتگاه‌هاي بوم‌گردي اشاره کرد و افزود: بدون حضور و مشارکت فعالانه مردم، هيچ زيرساختي به تنهايي نمي‌تواند گردشگر جذب کند. بايد از ظرفيت‌هاي انساني و فرهنگي استان بهره‌برداري کنيم.
افزايش پروازهاي چارتر براي توسعه گردشگري و تسهيل سفرهاي تجاري
در گلستان
رييس انجمن حرفه‌اي دفاتر خدمات مسافرتي و گردشگري استان گلستان، در نشست کميسيون تخصصي گردشگري اتاق بازرگاني از برنامه‌ريزي جديد براي افزايش پروازهاي چارتر در مسيرهاي داخلي و بين‌المللي خبر داد و اين اقدام را گامي مؤثر در توسعه گردشگري و تسهيل سفرهاي تجاري عنوان کرد.
غلامرضا پايين‌محلي با اشاره به نقش دفاتر خدمات مسافرتي در ايجاد زيرساخت‌هاي حمل‌ونقل هوايي گفت: در سال‌هاي گذشته تلاش کرديم مسيرهاي پروازي مستقيم براي سفرهاي تجاري و گردشگري به کشورهاي هدف مانند قزاقستان راه‌اندازي کنيم و اکنون نيز برنامه‌ريزي گسترده‌اي براي افزايش پروازها در دستور کار داريم.
وي با قدرداني از همراهي نهادهاي مرتبط استاني، تاکيد کرد: افزايش پروازهاي چارتر نه‌تنها موجب رونق گردشگري استان مي‌شود، بلکه مسيرهاي تجاري را نيز براي بازرگانان و فعالان اقتصادي هموارتر خواهد کرد. اين اقدام بخشي از برنامه‌ريزي بلندمدت ما براي ساختن آينده‌اي بهتر براي صنعت گردشگري گلستان است.
راهنمايان گردشگري، روايت‌گران فرهنگ و محرک توسعه در گلستان
رييس انجمن حرفه‌اي راهنمايان گردشگري استان گلستان با اشاره به نقش کليدي راهنمايان گردشگري در معرفي ظرفيت‌هاي فرهنگي، تاريخي و طبيعي استان، خواستار توجه بيشتر به توانمندسازي اين گروه و توسعه زيرساخت‌هاي گردشگري شد. سپيده سپهري با بيان اين که انجمن حرفه‌اي راهنمايان گردشگري گلستان از سال 1400 فعاليت خود را آغاز کرده است، گفت: اکنون 95 راهنماي گردشگري داراي کارت رسمي در استان مشغول فعاليت هستند که با همکاري بخش خصوصي و دولتي، در سطح ملي و استاني به معرفي جاذبه‌هاي گلستان مي‌پردازند.
وي ادامه داد: راهنمايان گردشگري بيش از هر گروه ديگري با واقعيت‌هاي جامعه در ارتباط هستند. آن‌ها با گردشگران داخلي و خارجي تعامل مستقيم دارند و نقش مهمي در انتقال فرهنگ و اقتصاد منطقه ايفا مي‌کنند. بخشي از جذب گردشگران به استان، حاصل تلاش همين راهنمايان است. وي با انتقاد از سهم اندک گلستان در گردشگري ملي، با وجود ظرفيت‌هاي بي‌نظير، اظهار داشت: جاذبه‌هاي استان در سطح ملي و بين‌المللي قابل توجه‌اند، ولي زيرساخت‌هاي گردشگري همچنان نامناسب است. سال‌هاست در نشست مختلف اين چالش مطرح مي‌شود، اما پيشرفت ملموسي براي رفع آن حاصل نشده است. وي همچنين بر ضرورت برندسازي مشترک براي استان گلستان تاکيد کرد و افزود: راهنمايان گردشگري با روايتگري‌هاي بومي، توليد محتوا و حضور در رويدادها مي‌توانند هويت فرهنگي و اقتصادي استان را زنده و ماندگار کنند. سپهري يکي از ظرفيت‌هاي مغفول‌مانده را گردشگري تجاري و صنعتي دانست و پيشنهاد داد: هيئت‌هاي اقتصادي و تجاري که از طريق اتاق بازرگاني وارد استان مي‌شوند، در قالب تورهاي آشنايي با گلستان توسط راهنمايان آموزش‌ديده همراهي شوند تا تأثير مثبتي در جذب سرمايه‌گذار داشته باشند.
توسعه گردشگري گلستان نيازمند مديريت يکپارچه و حمايت مؤثر
رييس انجمن حرفه‌اي اقامتگاه‌هاي بوم‌گردي استان گلستان هم بر ضرورت تعامل مؤثر و مديريت يکپارچه در حوزه گردشگري تأکيد کرد و گفت: ما تنها از 5 درصد از ظرفيت‌هاي گردشگري استان استفاده مي‌کنيم. پس از انتزاع گلستان از مازندران، سرمايه‌گذاران اقدامات قابل توجهي انجام داده‌اند، اما به دليل نبود زيرساخت‌هاي حمايتي، اثربخشي لازم حاصل نشده است. عباسعلي باقري با انتقاد از موازي‌کاري نهادهاي مختلف در حوزه گردشگري، افزود: نشست‌هاي مشورتي بايد با هدف‌گذاري مشخص برگزار شوند. اگر قرار است مصوبه‌اي اجرايي شود، بايد مسير قانوني آن نيز مشخص باشد اما در برخي موارد، برخي از نهادها نيز مدعي فعاليت در حوزه گردشگري شده‌اند، در حالي که اصل گردشگري مغفول مانده است.
تغيير پارادايم در صنعت گردشگري
ضروري است
عضو هيأت نمايندگان اتاق بازرگاني گرگان نيز در نشست کميسيون تخصصي گردشگري اتاق بازرگاني گرگان با تأکيد بر لزوم تحول در نگاه و سياست‌گذاري‌هاي حوزه گردشگري، خواستار تغيير گفتمان رايج در اين صنعت شد.
سيد محمدمرتضوي با انتقاد از محدود شدن ظرفيت‌هاي گردشگري به حوزه داخلي، اظهار کرد: اگر در روابط بين‌الملل موفق نيستيم و نمي‌توانيم گردشگر خارجي جذب کنيم، نبايد با سياست‌گذاري غلط، خود را از فرصت‌هاي آينده محروم کنيم. وي رئيس کميسيون احداث اتاق بازرگاني گرگان است، با اشاره به ضرورت تغيير رويکرد در صنعت گردشگري افزود: اينکه بگوييم گردشگري خارجي نمي‌خواهيم يا نياز نداريم، يک نگاه اشتباه است. بايد پارادايم فکري و گفتماني را تغيير دهيم و براي آينده اميدوار باشيم. اگر اميدي به آينده نداريم، اساساً پرداختن به گردشگري بي‌معناست.
مرتضوي با استقبال از تغيير مديريت در فضاي استاني و حضور مديرکل جديد ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع‌دستي گلستان، گفت: اين تغيير را غنيمت مي‌دانم و معتقدم بايد با برنامه‌ريزي دقيق، از اين فرصت بهره‌برداري کنيم.
وي با اشاره به وضعيت نامطلوب گردشگري در استان گلستان تصريح کرد: فعاليت‌هاي انجام‌شده در حوزه گردشگري بايد در سبد معيشت مردم ديده شود. امروز طبقه متوسط توانايي سفر مناسب را ندارد و اسکان غيرمجاز نتيجه نبود منابع کافي براي بهره‌مندي از فرصت‌هاي گردشگري است.
رييس کميسيون احداث اتاق بازرگاني گرگان با تأکيد بر نقش اتاق بازرگاني در حمايت از فعالان گردشگري گفت: اتاق بازرگاني بايد موج ايجاد کند. برگزاري رويدادها موجب شناخت ظرفيت‌هاي استان و توسعه زيرساخت‌هاي پايدار مي‌شود. اگر فقط موج ايجاد کنيم بدون زيرساخت، اين شعله‌ها خاموش خواهند شد. مرتضوي خاطرنشان کرد: در کنار ظرفيت‌هاي موجود، بايد از ظرفيت‌هاي ذهني و خلاقيت‌ها نيز بهره‌برداري کنيم. رشد صنعت گردشگري نيازمند نوآوري، هم‌افزايي و سنجش مستمر عملکرد است. اتاق بازرگاني مي‌تواند حامي جدي اين مسير باشد، همان‌طور که در حوزه‌هاي ديگر نيز نقش‌آفريني کرده است.
گلستان با هم‌افزايي بخش‌هاي دولتي و خصوصي مي‌تواند به قطب گردشگري کشور تبديل شود
معاون گردشگري اداره‌کل ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري استان گلستان، در نشست تخصصي گردشگري استان در اتاق بازرگاني گرگان با تأکيد بر ضرورت هم‌افزايي ميان نهادهاي دولتي، بخش خصوصي و انجمن‌هاي تخصصي، خواستار برنامه‌ريزي منسجم براي بهره‌برداري از ظرفيت‌هاي گسترده گردشگري استان شد.
ياسر قندهاري با اشاره به تغييرات مثبت در ترکيب انجمن‌هاي گردشگري استان گفت: حضور افراد توانمند و پاي‌کار در انجمن‌ها، نويدبخش تحولات مؤثر در حوزه گردشگري است.
وي با بيان اين که استان گلستان از ظرفيت‌هاي متنوعي در حوزه‌هاي طبيعت‌گردي، تاريخي، صنايع‌دستي، ساحلي، ورزشي و سلامت برخوردار است، افزود: پراکندگي فعاليت‌ها و نبود تمرکز در برنامه‌ريزي‌ها، مانع بهره‌برداري کامل از اين ظرفيت‌ها شده است. تشکيل نشست‌هاي تخصصي و کميسيون‌هاي مشترک مي‌تواند به شناسايي نقاط قوت و ضعف و تدوين برنامه‌هاي هدفمند کمک کند.
وي با وجود مديريت جديد در اداره کل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان، اين تحول را يک فرصت طلايي براي گلستان دانست و گفت: با توجه به سابقه مديريتي ايشان در استان‌هاي مختلف و شناخت کامل از ظرفيت‌هاي گلستان، مي‌توان انتظار داشت که تحولات مثبتي در حوزه گردشگري رقم بخورد. معاون گردشگري گلستان همچنين به اهميت برگزاري رويدادهاي فرهنگي و جشنواره‌ها اشاره کرد و اظهار داشت: جشنواره فرهنگي اقوام، به عنوان بزرگ‌ترين رويداد فرهنگي کشور، در آذرماه امسال وارد هفدهمين دوره خود مي‌شود. برگزاري شب‌هاي فرهنگي کشورهاي ترکمنستان، تاجيکستان و ازبکستان نيز در دستور کار قرار دارد. اين رويدادها بايد با بسته‌هاي سفر و تبليغات هدفمند همراه شوند تا جذب گردشگر داخلي و خارجي را به دنبال داشته باشند. قندهاري با تأکيد بر نقش اتاق بازرگاني گرگان به عنوان بازوي مشورتي و اجرايي در کنار اداره‌کل ميراث فرهنگي، گفت: بايد از ظرفيت اين اتاق در برگزاري نمايشگاه‌ها، جشنواره‌ها، شب‌هاي فرهنگي و معرفي فرصت‌هاي سرمايه‌گذاري در گردشگري استفاده شود. تلفيق صنعت، کشاورزي و گردشگري مي‌تواند محور توسعه استان باشد.
قندهاري پيشنهاد داد که انجمن‌هاي گردشگري استان برنامه‌اي منسجم و قابل اجرا براي 6 ماه تا يک سال آينده تدوين و ارائه دهند تا در نشست هاي مشترک با اتاق بازرگاني گرگان، مسير توسعه گردشگري استان به‌صورت مرحله‌اي و عملياتي دنبال شود. وي تأکيد کرد: گردشگري يک زنجيره است و از سوپرمارکت روستايي تا هتل و راهنماي تور، همه در اين زنجيره نقش دارند. اگر کنار هم قرار گيرند، مي‌توان اقتصاد استان را تقويت و اشتغال پايدار ايجاد شود.