علي مکتبي- کتابخانه بين‌المللي مونيخ در فهرست سال 2025 خود، نام کتاب «خورشيدي در صحراي ترکمن» نوشته‌ي يوسف قوجق با تصويرگري نجلا مهدوي‌اشرف از انتشارات کانون پرورش فکري کودکان و نوجوانان را در کنار چهار اثر ديگر از ناشران ايراني اعلام کرد.  به گزارش اداره کل روابط عمومي و امور بين‌الملل کانون، کتاب «خورشيدي در صحراي ترکمن» به همراه 4 کتاب ديگر از ناشران ايراني در ميان 215 عنوان از 63 کشور و به 42 زبان در فهرست «کلاغ‌هاي سفيد» جاي گرفته است. کاتالوگ «کلاغ‌هاي سفيد» کتابخانه بين‌المللي مونيخ در سي‌ونهمين سالگرد فعاليت خود منتشر شده و شامل فهرست تازه‌اي از کتاب‌هاي برتر ناشران جهان در سال 2025 است.

در مقدمه‌ي اين کاتالوگ تأکيد شده است که کتاب‌هاي معرفي‌شده بازتابي از تنوع فرهنگي و ادبيات کودک در سراسر جهان هستند و طيف گسترده‌اي از صداها و نگاه‌ها را در بر مي‌گيرند. تدوين اين مجموعه حاصل همکاري حدود بيست متخصص بين‌المللي کتاب کودک و نوجوان است. کارشناسان کتابخانه بين‌المللي جوانان مونيخ به همراه مشاوران و خوانندگان آزاد از کشورهاي مختلف، هر سال هزاران کتاب اهدايي را بررسي مي‌کنند تا آثار شاخص را شناسايي کنند. در نهايت، کتاب‌هايي که از نظر ادبي و هنري برجسته‌اند يا با پرداختن به موضوعات جهاني و رويکردي نوآورانه در طراحي و روايت درخشش دارند، براي اين فهرست انتخاب مي‌شوند.

«خورشيدي در صحراي ترکمن»  داستاني ساده است که جهان بي‌پيرايه ي آيلار دخترکي ترکمن و دغدغه‌هاي کودکانه ي او  را به تصوير مي‌کشد. زندگي آرام او به خاطر دروغ کوچکي که به پيرزن همسايه مي گويد دست خوش ناآرامي مي شود و نمي‌تواند به خوبي قبل قالي ببافد. او در کنار مادر و باقي زنان روستا صداقت و خيرخواهي را مي آموزد.  در اين داستان ساده جهاني از رنگ‌ها، تصاوير و مناظر بي‌نظير ترکمن صحراي ايران نهفته است. هر صفحه از کتاب همچون قاليچه‌اي زيبا و اثري هنري است که وجهي از زندگي مردمان سخت‌کوش و هنرمند ترکمن صحرا را به ما نشان مي‌دهد. نقش قالي‌هاي ترکمني که شهرتي جهاني دارند، معمولاً الهام گرفته از مناظر طبيعي و عناصر روزمره زندگي اين خطه از ايران است و همين نقش‌ها دستمايه ي نجلا مهدوي اشرف براي خلق تصاوير کتاب بوده اند. يوسف قوجق که خود در ترکمن صحرا به دنيا آمده و بزرگ شده همواره در داستان‌هايش گوشه چشمي به فرهنگ ترکمني دارد. تصاوير هنرمندانه و بي نظير  کتاب به مرحله نهايي جشنواره نمايشگاه بولونيا راه يافته اند.  هم چنين جواد قرباني  معاون اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامي گلستان در گفت‌وگو با خبرنگار ايپنا در گرگان  گفت: کلاغ‌هاي سفيد فهرستي است که سالانه از سوي کتابخانه بين‌المللي نوجوانان مونيخ منتشر مي‌شود و شامل کتاب‌هاي پيشنهادي براي کودکان و نوجوانان از سراسر جهان است.

وي با اشاره به اينکه اين کتابخانه که در آلمان مستقر است، يکي از مهم‌ترين نهادهاي تخصصي در زمينه ادبيات کودک و نوجوان در سطح بين‌المللي به شمار مي‌رود، افزود: در سال جاري کتاب «خورشيدي در صحراي ترکمن» به قلم يوسف قوجق، نويسنده ترکمن گلستاني به فهرست منتشره کتابخانه بين‌المللي کودکان مونيخ راه پيدا کرد.

قرباني ادامه داد: همراه با نام يوسف قوجق، نام نجلا مهدوي اشرف، تصوير کتاب نيز در اين فهرست قرار گرفته است. جواد قرباني درباره ميزان اهميت اين انتخاب اميدآفرين و انگيزه‌بخش براي اهالي قلم گفت: از ميان هزاران کتابي که هرساله از سوي ناشران، مؤسسات فرهنگي، سازمان‌ها و ساير همکاران به اين کتابخانه ارسال مي‌شود، کارشناسان ادبيات کودک، با معيارهايي چون کيفيت ادبي و هنري، نوآوري در بيان، پرداختن به مسائل انساني، اجتماعي، فرهنگي و همچنين ظرفيت آن‌ها براي ايجاد درک ميان فرهنگي، صدها عنوان را از حدود 100 کشور و به بيش از 50 زبان مختلف انتخاب مي‌کنند که حضور کتابي از کشورمان با نويسنده گلستاني قابل‌توجه و تقدير است.

وي افزود: کتاب‌هاي برگزيده در فهرست کلاغ‌هاي سفيد، به‌نوعي بازتاب‌دهنده روندها و دغدغه‌هاي جهاني در حوزه ادبيات کودک و نوجوان هستند و اين فهرست هرسال هم‌زمان با نمايشگاه بين‌المللي کتاب کودک بولونيا در ايتاليا منتشر مي‌شود و موردتوجه نويسندگان، تصويرگران، ناشران، مترجمان، مربيان و کتابداران در سراسر جهان قرار مي‌گيرد. قرباني درباره کتاب «خورشيدي در صحراي ترکمن» که نخستين بار در سال 1402 در 24 صفحه قطع خشتي از سوي کانون پرورش فکري کودکان و نوجوانان روانه بازار نشر شد.

لازم به ذکر است:يوسف قوجق در خرداد 1347 در روستاي «اوخلي‌بالا» از توابع شهرستان راميان در استان گلستان به دنيا آمد. تحصيلات ابتدايي را در زادگاهش و راهنمايي و متوسطه را در شهر گنبدکاووس سپري کرد.

وي در سال 1365 در رشته زبان و ادبيات فارسي دانشگاه علامه طباطبايي (تهران) پذيرفته شد و در سال 1370 فارغ‌التحصيل شد و بعدها در رشته‌ي مردم‌شناسي (کارشناسي ارشد) تحصيلات تکميلي خود را ادامه داد. قوجق نويسندگي را از دهه شصت به‌طورجدي آغاز کرده است و در نيمه همين دهه با انتشار داستاني در هفته‌نامه «کيهان بچه‌ها» به جرگه نويسندگان پيوسته است. انتشار نخستين مجموعه داستان او با عنوان «کجاوه» در آغاز دهه هفتاد، مقدمه‌اي بود براي نگارش و انتشار چندين مجموعه داستان و نيز آثار ديگري در زمينه ادبيات داستاني در حوزه کودک و نوجوان مي‌توان اشاره کرد. يوسف قوجق، يک ترکمن گلستاني است و به همين دليل در اکثر آثار اين داستان‌نويس، تاريخ، فرهنگ و باورهاي ترکمن حضوري پُررنگ دارند. درون‌مايه اغلب آثار داستاني وي (که غالباً فضايي بومي دارند) دفاع مقدس، انقلاب اسلامي، موضوعات تاريخي، مشکلات نوجوانان و مسائل فرهنگي و اجتماعي جامعه است.

گفتني است در فهرست امسال، پنج کتاب از ايران حضور دارند. اين آثار شامل «خورشيدي در صحراي ترکمن» نوشته‌ي يوسف قوجق و تصويرگري نجلا مهدوي‌اشرف از انتشارات کانون پرورش فکري کودکان و نوجوانان، «مدرسه‌ي تيز و بزان جنگل» نوشته‌ي پيام ابراهيمي و غزاله بيگدلو از نشر طوطي، «ستاره‌ها آبي مي‌خندند» نوشته‌ي صفورا نيري و تصويرگري سليمه باباخوان از انتشارات مؤسسه‌ي پژوهشي تاريخ و ادبيات ايران، «تابوت سرگردان» نوشته‌ي حميدرضا شاه‌آبادي از نشر افق، و «سياگالش، نگهبان جنگل» نوشته‌ي محمدرضا شمس و تصويرگري پروين حيدري‌زاده از انتشارات پرتقال است. انتخاب و معرفي اين آثار ايراني به همت ليلا مکتبي‌فرد، کارشناس ايراني کتابخانه مونيخ انجام شده است.

يادآوري مي‌شود که کتاب «خورشيدي در صحراي ترکمن» تاکنون موفقيت‌هاي بين‌المللي زيادي از جمله منتخب فرفره‌هاي طلايي چين در سال 2025، منتخب دوسالانه تصويرگري براتيسلاوا در سال 2025، منتخب مسابقه تصويرگري بولونيا در سال 2024 و منتخب مسابقه قلم طلايي بلگراد در سال 2025 را دريافت کرده است.