تنش آبي
تیتر اول |
استان گلستان، به عنوان يکي از مهم‌ترين قطب‌هاي توليد محصولات کشاورزي ايران، با چالش‌هاي عميق کم‌آبي و وابستگي بيش از حد به منابع زيرزميني روبرو است و اين شرايط براي استان کشاورزي‌محوري که بخش عمده‌اي از آب آشاميدني خود را از منابع زيرزميني تأمين مي‌کند، تهديدي جدي به شمار مي‌رود. به گزارش ايرنا، بر اساس آخرين برآوردها، بيش از 290 شهر و روستاي گلستان در وضعيت تنش آبي قرار دارند و کسري آب آشاميدني آن به بيش از 1200 ليتر بر ثانيه رسيده است. در نشست تخصصي روز شنبه با حضور مقامات سازمان مديريت و برنامه‌ريزي استان و کارشناسان ملي، راهکارهايي چون تکميل سدهاي نيمه‌تمام، توسعه سامانه‌هاي نوين آبياري و سرمايه‌گذاري در فاضلاب مورد تأکيد قرار گرفت. معاون فني سازمان مديريت و برنامه‌ريزي گلستان، با اشاره به بحران آبي استان، بر ضرورت تکميل فوري پروژه‌هاي اولويت‌دار حوزه آب تأکيد کرد و گفت: با توجه به کسري شديد آب آشاميدني و تنش در 290 نقطه، اقدامات کليدي شامل تکميل سدهاي نيمه‌تمام مانند نرماب، شتاب‌بخشي به سامانه‌هاي نوين آبياري، شيرين‌سازي آب درياي خزر و محروميت‌زدايي روستايي، حياتي است. هادي کلانتري اظهار کرد: سد نرماب، به عنوان پروژه‌اي استراتژيک، براي تامين آب آشاميدني و صنعتي شهرستان‌هاي گنبدکاووس، مينودشت، گاليکش و آزادشهر و همچنين 130 روستاي مرزي با جمعيتي بالغ بر 550 هزار نفر طراحي شده است.
وي از برنامه‌ريزي براي تکميل مرحله اول و آبگيري اين سد خبر داد و افزود: با پيگيري‌هاي اخير، اين هدف در دستور کار قرار گرفته با اين حال، براي بهره‌برداري کامل، احداث تصفيه‌خانه، اسکان روستاهاي واقع در مخزن و تکميل شبکه انتقال آب بايد در اولويت اعتبارات ملي و استاني قرار گيرد.
کلانتري در ادامه به وضعيت نامطلوب فاضلاب گلستان اشاره کرد و يادآور شد: سرانه بهره‌مندي از تأسيسات فاضلاب در گلستان تنها 22 درصد است در حالي که ميانگين کشوري 58 درصد گزارش مي‌شود.
وي با استناد به برنامه جامع توسعه دريامحور و مصوبات ستاد ملي تالاب‌ها، بر لزوم جمع‌آوري کامل فاضلاب در سواحل جنوبي خزر و حاشيه خليج گرگان تأکيد ورزيد و پيگيري تکميل طرح‌هاي نيمه‌تمام را در اولويت ملي و استاني دانست. معاون برنامه‌ريزي و توسعه اقتصادي سازمان مديريت و برنامه‌ريزي گلستان هم گفت: با توجه به مصوبات ستاد ملي تالاب‌ها، تقويت رديف‌هاي اعتباري ضروري است.
محمدرضا ناهيدي با استناد به برآوردهاي مرکز آمار ايران، توليد ناخالص داخلي گلستان در سال گذشته را حدود 290 همت اعلام کرد که 17 درصد آن (50 همت) به بخش زراعت و باغداري تعلق دارد.
وي افزود: با 1.7 ميليارد مترمکعب منابع آب و 640 هزار هکتار زمين کشاورزي، ظرفيت ايجاد ارزش افزوده 50 همت و اشتغال 130 هزار نفر وجود دارد، اما وابستگي به منابع زيرزميني که افت 60 درصدي آن گزارش شده، اين پتانسيل را تهديد مي‌کند.
ناهيدي با اشاره به تغيير الگوي کشت در دهه‌هاي اخير، يادآور شد: سطح زير کشت پنبه از بيش از 150 هزار هکتار در دهه 1350 به حدود 9 هزار هکتار کاهش يافته، در حالي که شالي از 15 هزار به 70 هزار هکتار افزايش داشته است. معاون برنامه‌ريزي و توسعه اقتصادي سازمان مديريت و برنامه‌ريزي گلستان ادامه داد: توسعه کشت قراردادي با قيمت‌هاي تضميني و تسهيلات ارزان‌قيمت را راهکار احياي پنبه عنوان کرد. وي بر لزوم حرکت به سمت توسعه گلخانه‌ها تأکيد کرد و گفت: به دليل تکليف ملي براي توليد گندم و دانه‌هاي روغني در راستاي امنيت غذايي، پيشرفت در اين حوزه کند بوده است اما معتقديم بر اساس آمار جهاد کشاورزي، گلستان با 115 هکتار گلخانه فعال (رتبه سوم کشوري) و هدف 220 هکتار تا 1405، پتانسيل تبديل شدن به بهشت گلخانه‌اي ايران را دارد. رئيس امور آب، کشاورزي و محيط زيست سازمان برنامه و بودجه، نيز بر سرمايه‌گذاري مؤثرتر دولت در سه استان ساحلي شمالي، از جمله گلستان، تأکيد کرد و وضعيت نگران‌کننده درياي خزر و توليد ماهيان خاوياري را برجسته ساخت. محمد ابراهيم‌نيا اظهار کرد: بر اساس تخصيص‌هاي اخير، 320 ميليارد تومان از بودجه امسال براي توسعه شبکه فاضلاب و رفع تنش آبي اختصاص يافته که مي‌تواند بخشي از اين چالش را مرتفع کند. وي بر بازنگري مدل مفهومي توسعه گلستان تأکيد کرد و خواستار تدوين مدل بومي معماري توسعه با ظرفيت دانشگاه‌ها شد تا بودجه‌ريزي به سمت بهبود کيفيت حکمراني و شاخص‌هاي پايدار هدايت شود که اين رويکرد، مي‌تواند کشاورزي را از تهديد بحران آب به فرصت پايداري تبديل کند. ابراهيم‌نيا سد نرماب را به عنوان يکي از پروژه‌هاي بزرگ و راهبردي براي تأمين آب آشاميدني، کشاورزي و کنترل سيلاب برجسته ساخت و خواستار پيگيري ملي و حمايت ويژه شد.