اهميت طرح نماد؛ زنگ هشدار سلامت روان دانشآموزان
تیتر دوم |
کوثر قندهاري
گاهي آنقدر بر مسائل درسي دانشآموزان تمرکز ميکنيم که از موضوعات مهمتر روحي و رواني آنان همچون اضطراب، افسردگي و... غافل ميشويم. دانشآموزان امروز با انواع فشارهاي رواني دستوپنجه نرم ميکنند، بيآنکه با متخصصي در اين زمينه گفتوگو کنند. به همين دليل، وزارت آموزشوپرورش با همکاري دستگاههاي مختلف از جمله قوه قضاييه، وزارت بهداشت، سازمان بهزيستي، ستاد مبارزه با مواد مخدر، نيروي انتظامي، سازمان صداوسيما و ساير نهادها، «برنامه ملي نماد با تاکيد بر غربالگري روان شناختي پايه نماد» را پايهريزي کرده است. نماد، مخفف «نظام مراقبت اجتماعي دانشآموزان» است؛ طرحي که نزديک به 10 سال در مدارس کشور اجرا ميشود و اطلاعاتي دقيق درباره مشکلات دانشآموزان در هشت خردهمقياس: "نارسايي توجه و بيشفعالي، رفتارهاي تکانشي و پرخاشگري، اضطراب، افسردگي، رفتارهاي خودآسيبرسان، نقص مهارت در انجام تکاليف درسي، نقص در خودگرداني و خودفرماني و سوءرفتار" ارائه ميدهد. اين آزمون جهت مداخلات بهنگام و ضروري از جمله مصاحبه تشخيصي، درمان و حمايت رواني–اجتماعي انجام شود.
آزمون نماد در سامانه «مايمديو» بارگذاري شده و پس از تکميل، دانشآموزان در چهار گروه رنگي قرمز، نارنجي، زرد و سبز دستهبندي ميشوند. دانشآموزاني که در هر يک از مؤلفهها وضعيت قرمز داشته باشند، در دسته «فوريت» قرار ميگيرند؛ به اين معنا که احتمال تهديد حيات آنها محرز است و بايد فوراً به مرکز مشاوره ارجاع داده شوند.
اگر دانشآموز در گروه نارنجي قرار بگيرد، به عنوان «پرخطر» شناخته ميشود؛ يعني تجربه آسيب داشته يا در معرض خطر است، اما هنوز وارد چرخه آسيب نشده است. اين دانشآموزان در سه سطح مورد مداخله قرار ميگيرند:
1. مداخله توسط معلم يا دبير منتخب
2. جلسات توجيهي رابط مشاور با والدين
3. ارجاع به مشاور مدرسه
دانشآموزان زرد در معرض خطر و سبز در وضعيت مطلوب قرار دارند و برنامههاي توانمندسازي و ارتقاي مهارتهاي فردي براي آنها اجرا ميشود. در دوره ابتدايي آزمون غربالگري توسط معلم تکميل ميشود، اما در متوسطه اول و دوم خودِ دانشآموز مسئول تکميل پرسشنامه است.
سؤال اينجاست که طرحي با چنين اهميت ملي و پشتوانه چند دستگاه بزرگ، چرا در استان گلستان آنطور که بايد ديده نميشود؟ با وجود تأکيدات اداره کل آموزشوپرورش استان، هنوز بسياري از خانوادهها و دانشآموزان در انجام آن تعلل ميکنند.
براي حفظ سلامت رواني نسل آينده، ضروري است که مديران، مشاوران، والدين و خودِ دانشآموزان نسبت به اجراي اين طرح آگاهي و مسئوليتپذيري بيشتري داشته باشند.
کارشناس تربيتي تحصيلي