آتشسوزيهاي جنگلهاي هيرکاني وقتي انسان تهديد است
تیتر اول |
عبدالرحيم لطفي- آتشسوزيهاي گسترده پاييز امسال در جنگلهاي هيرکاني ـ بهويژه در استانهاي گلستان و مازندران ـ بار ديگر نشان داد که اين ميراث چند ميليون ساله در برابر ترکيبي از عوامل طبيعي و انساني بيش از هر زمان ديگري آسيبپذير شده است. اگرچه بارندگيهاي روزهاي 12 و 13 آذرماه موجب مهار بخش عمدهاي از شعلهها شد، اما پرسش اصلي همچنان باقي است: اين آتشسوزيها چرا رخ داده اند و چگونه ميتوان از تکرار آن جلوگيري کرد؟
عوامل انساني؛ تهديدي جديتر
از طبيعت
بررسيهاي ميداني و گزارشهاي رسمي نشان ميدهد سهم عوامل انساني در آغاز يا تشديد اين آتشسوزيها بسيار پررنگ است. بخشي از اين عوامل ناشي از سهلانگاري گردشگران است؛ مانند رها کردن تهسيگار، روشن کردن آتش در مناطق ممنوعه يا عدم جمعآوري زبالهها. دسترسي آسان به عمق جنگل ـ که نتيجه سالها ايجاد جادههاي
متعدد در طرحهاي جنگلداري قديمي است ـ اين خطرات را دوچندان کرده است اما نقش اقليم و تغييرات اقليمي را نمي توان دست کم گرفت.
نقش اقليم؛ خشکسالي، بادهاي گرم و پوشش خشکشده
تغييرات اقليمي در سالهاي اخير، جنگلهاي شمال را بيش از گذشته آسيبپذير کرده است. کاهش بارشها و افزايش دما باعث شده کوچکترين جرقه بتواند آتش بزرگي ايجاد کند و لطماتي سنگين به بدنه جنگل هيرکاني به وجود آورد. به اين جهت بايد گفت پيشگيري بايد در دستور کار مسوولان باشد.
چرا پيشگيري مهمتر از اطفاست؟
اطفاي حريق در مناطق کوهستاني جنگلهاي هيرکاني دشوار و گاه تنها با نيروي انساني و بدون تجهيرات به روز ناممکن است و البته همواره پيشگيري کمهزينهتر و مؤثرتر بوده و
خواهد بود. اما مهمترين روش ها و راهکارهاي
پيشگيرانه عبارتند از: بازنگري و مديريت
جادههاي متعدد طرحهاي جنگلداري قديم، اين جاده ها بدون در نظر گرفتن تغيير اقليم و خشکسالي هاي مداوم احداث شده اند و اينک نياز به مديريت جديد دارند ،علاوه بر اين بايد با محدود کردن دسترسي عمومي به نقاط حساس جنگل، جنگل ها را از دسترس انسان دور نگهداشت، در کنار اينها بايد با ساماندهي گردشگري جنگلي و اعمال ممنوعيت کامل افروختن آتش در جنگل، با آتش افروزان در جنگل مسامحه نکرد و با استفاده از ابزارهاي نوين پايش زيست بوم
جنگل هاي هيرکاني را حفاظت کرد. بايد پذيرفت جنگلهاي هيرکاني بخشي از هويت طبيعي ايران هستند و حفاظت از آنها مسووليتي مشترک ميان مردم و دولت است و بي توجهي به آنها خسارتي جبران ناپذير و غير قابل برگشت است.
کارشناس منابع طبيعي و مديرکل اسبق منابع طبيعي گلستان