■ با مسوولیت سردبیر

سفر چهار روزه هيأت اقتصادي گلستان به ازبکستان با امضاي تفاهم اوليه براي کشت فراسرزميني همراه بوده است، تفاهمي که در نگاه نخست اميدبخش و راهبردي به‌نظر مي‌رسد، اما در لايه‌هاي عميق‌تر، پرسش‌هايي جدي درباره شيوه برنامه‌ريزي، ضمانت اجرا و نگاه راهبردي استان به ديپلماسي اقتصادي را زنده مي‌کند. اگرچه مسئولان گلستان از اين توافق به‌عنوان دستاورد مهم ياد کرده‌اند، تجربه‌هاي پيشين ما را وادار مي‌کند با احتياط و نگاه منتقدانه به آن بنگريم. واقعيت اين است که ظرفيت‌هاي کشاورزي گلستان از غلات تا دانه‌هاي روغني، سال‌هاست زير فشار کمبود آب و نبود نظام پايدار خريد تضميني قرار دارد. کشت فراسرزميني در کشوري مانند ازبکستان، با زمين‌هاي حاصلخيز و دسترسي گسترده‌تر به منابع آب، در ظاهر راه‌حلي هوشمندانه است؛ اما سؤال کليدي اينجاست: آيا اين تفاهم‌نامه توان عبور از سطح تبليغات به مرحله ي اجرا و بهره‌برداري را دارد؟ يا اين‌هم مانند طرح‌هاي گذشته، به‌سرعت زير گرد‌وخاک بي‌عملي دفن مي‌شود؟

هيأت اعزامي گلستان، گرچه مذاکراتي چندوجهي داشت، اما هنوز گزارشي شفاف از سازوکار حقوقي، مدل مالي، سهم بخش خصوصي، و الزامات طرف ازبکي ارائه نداده است. بدون اين جزئيات، هر تفاهم‌نامه‌اي صرفا روي کاغذ زيباست. آنچه در اين سفر بيش از همه احساس شد، کمبود يک نقشه راه دقيق و حرفه‌اي بود؛ نقشه‌اي که بتواند فهم مشترک دو طرف از ريسک‌ها، مالکيت محصول، بيمه، استانداردها و انتقال فناوري را تضمين کند. از زاويه ديگر، بازار 35 ميليون نفري آسياي ميانه فرصتي بزرگ است، اما اين فرصت براي استاني سودمند خواهد بود که زيرساخت صادراتي کارآمد، لجستيک رقابتي، و صنايع فرآوري به‌روز داشته باشد. گلستان هنوز در بسياري از اين حوزه‌ها با چالش‌هاي جدي روبه‌رو است. اگر اين ضعف‌ها برطرف نشود، حتي موفق‌ترين کشت فراسرزميني نيز در نهايت ارزش افزوده اصلي را به توليدکننده محصول نمي‌رساند. در هر حال سفر هيات اقتصادي گلستان به ازبکستان را بايد نقطه شروعي قابل احترام اما نه دستاوردي قطعي دانست. آنچه اکنون بيش از هر چيز اهميت دارد، عبور از فاز تبليغاتي و نمايشي و ورود به فاز اقدام است: تشکيل کارگروه تخصصي مشترک، پيگيري مستمر، شفاف‌سازي براي افکار عمومي، و الزام دستگاه‌هاي مرتبط به ارائه جدول زمان‌بندي. تنها در اين صورت است که مي‌توان گفت اين سفر، نه تکرار وعده‌هاي گذشته، بلکه گامي واقعي در مسير امنيت غذايي و توسعه صادراتي استان بوده است.