بهرام جرجاني

در استان گلستان، بسياري از شهروندان يک تجربه مشترک دارند؛ نه از سر شنيده‌ها، بلکه از دل زندگي روزمره:

نامه مي‌نويسند، درخواست ثبت مي‌کنند، مراجعه مي‌کنند، اما پاسخي دريافت نمي‌کنند.

اين «پاسخ نگرفتن» ديگر يک اتفاق موردي نيست؛ بلکه به‌تدريج به نوعي رويه نانوشته در بخشي از ساختار اداري تبديل شده است؛ رويه‌اي که نه‌تنها اعتماد عمومي را فرسايش مي‌دهد، بلکه مستقيماً با حقوق شهروندي در تعارض است.

سکوت، يک تصميم اداري است در بسياري از موارد، دستگاه‌هاي اجرايي نه پاسخ مثبت مي‌دهند و نه منفي؛

بلکه سکوت مي‌کنند. اين سکوت، از منظر حقوقي بي‌طرفانه نيست؛ زيرا شهروند را در وضعيتي بلاتکليف، فرسايشي و نابرابر قرار مي‌دهد. در عمل، پاسخ ندادن گاهي ساده‌تر از پاسخ دادن است؛ نه مسئوليت دارد،نه هزينه رسانه‌اي، و نه الزام به توضيح. اما اين «راحتي اداري»، هزينه اجتماعي سنگيني به همراه دارد. پاسخگويي؛ لطف نيست، تکليف قانوني است در نظام اداري، پاسخگويي به درخواست‌ها و شکايات مردم، امتياز يا حسن‌نيت تلقي نمي‌شود؛ بلکه وظيفه‌اي قانوني و ساختاري است. قوانين مختلف بر شفافيت، پاسخگويي و احترام به حقوق شهروندان تأکيد دارند. با اين حال، آنچه در تجربه ميداني بسياري از مردم گلستان مشاهده مي‌شود، فاصله‌اي معنادار ميان قانون مکتوب و رفتار اداري است. پيامدهاي سکوت اداري سکوت اداري صرفاً نارضايتي ايجاد نمي‌کند، بلکه، احساس بي‌پناهي حقوقي را تقويت مي‌کند، اعتماد عمومي به نهادها را کاهش مي‌دهد، مسيرهاي غيررسمي و پرهزينه را جايگزين مسير قانوني مي‌سازد و در نهايت، مشارکت اجتماعي را تضعيف مي‌کند.

مردمي که احساس مي‌کنند شنيده نمي‌شوند، به‌تدريج سخن گفتن را بي‌فايده مي‌دانند.

مسئله‌اي فراتر از افراد اين نقد متوجه اشخاص يا مديران مشخص نيست؛بلکه ناظر بر يک الگوي رفتاري نگران‌کننده در بخشي از نظام اداري است. اگر پاسخ ندادن عادي شود،بلاتکليف نگه داشتن شهروند به رويه بدل گردد و نظارت مؤثر وجود نداشته باشد، سکوت اداري به‌تدريج جاي پاسخگويي را خواهد گرفت.گلستان، نيازمند بازگشت به گفت‌وگوست، استان گلستان، با تنوع اجتماعي، فرهنگي و اقتصادي خود،

بيش از هر چيز به گفت‌وگوي شفاف ميان مردم و نهادها نياز دارد؛ گفت‌وگويي که از پاسخ دادن آغاز مي‌شود،

حتي اگر پاسخ، «نه» باشد.

پاسخ شفاف، احترام است؛

سکوت، بي‌اعتنايي.

و هيچ جامعه‌اي با بي‌اعتنايي رشد نمي‌کند.

کارشناس حقوق و فعال اجتماعي